Dla nauczyciela
Autor: Małgorzata Kosińska‑Pułka
Przedmiot: język polski
Temat: Perełki architektury baroku.
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje w zakresie wielojęzyczności,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele lekcji (językiem ucznia):
Wymienisz główne cechy architektury baroku.
Scharakteryzujesz barokową architekturę sakralną i świecką.
Wskażesz wybrane zabytki sztuki barokowej.
Cele operacyjne. Uczeń:
podaje cechy barokowej architektury;
charakteryzuje barokową architekturę sakralną i świecką;
wymienia przykłady podanej architektury;
wyjaśnia efekt zatarcia granic między różnymi dziedzinami sztuki.
Strategie nauczania
konstruktywizm.
Metody i techniki nauczania
metoda poglądowa;
rozmowa kontrolowana;
metoda ćwiczeń przedmiotowych;
praca z tekstem literackim.
Formy zajęć
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego;
analizowanie utworów;
samokształcenie.
Środki dydaktyczne
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica/ kartka papieru, pisak/kreda;
kadry z filmu.
Przebieg zajęć
Faza wstępna
1. Nauczyciel zapisuje na tablicy wyraz barok. Uczniowie zapisują skojarzenia z czasem, w którym obowiązywał przerost formy nad treścią.
2. Nauczyciel wysypuje na biurko kawałki kolorowego szkła. Uczniowie układają z niego mozaiki, tak by uzyskać najciekawszy efekt odbijania się światła. Rejestrują efekty swojej pracy za pomocą telefonu komórkowego.
3. Nauczyciel mówi o przepychu i funkcji wywoływania poruszenia (wzruszenia) odbiorcy przez dzieła sztuki.
4. Przedstawienie celu zajęć i podanie tematu.
Faza realizacyjna
1. We wnętrzu kościoła barokowego, na fotografii lub w filmie uczniowie rozpoznają cechy tej budowli, jej plan i założenia architektoniczne. Porównują swoje ustalenia z informacjami i rysunkami zawartymi w e‑materiałach.
2. Uczniowie zapoznają się z galerią zdjęć barokowych kościołów w Europie i na jej podstawie definiują pojęcie bogactwa formy w architekturze.
3. Uczniowie ustalają w grupach właściwości sakralnej architektury barokowej. Spisują je. Swoje ustalenia porównują z informacjami zawartymi w e‑materiałach. Nauczyciel rozkłada na biurku kartki z zapisaną cechą architektury barokowej. Wyświetla fotografię wybranego kościoła. Kolejno wskazywani uczniowie losują kartkę i na podstawie fotografii kościoła omawiają zapisaną na niej cechę architektury baroku.
4. Podobnie nauczyciel omawia z uczniami cechy architektury świeckiej. Zamiast losowania karteczek, uczniowie losują numer z listy. Uczniowie zapoznają się z ilustracjami barokowych rezydencji. Analizują wspólne ich cechy i zapisują swoje spostrzeżenia, które porównują z ustaleniami w e‑materiałach.
5. Uczniowie zapoznają się z umieszczonym w e‑materiałach fragmentem opisującym założenie architektoniczne w Vaux‑le‑Vicomte. Notują najważniejsze cechy pałacu barokowego. Na podstawie tekstu wyjaśniają, czym charakteryzuje się park w stylu francuskim.
6. Uczniowie uczestniczą w wirtualnym spacerze – obserwują bazylikę Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Krzeszowie. Dyskutują w klasie o tym, jakie poznane już cechy architektury barokowej można odnaleźć w oglądanym pałacu. Następnie – pod kierunkiem nauczyciela – omawiają efekt zatarcia granic, przenikania tych granic w różnych dziedzinach sztuki.
7. Na podstawie wirtualnego spaceru uczniowie tworzą notatkę na temat: Dlaczego świątynia w Krzeszowie nazywana jest Europejską Perłą Baroku?
Faza podsumowująca
1. Uczniowie wykonują wybrane ćwiczenia interaktywne umieszczone w bloku ćwiczeń. Nauczyciel wybiera je tak, by ich realizacja służyła podsumowaniu zajęć o architekturze baroku.
2. Uczniowie zapoznają się z zawartym w e‑materiałach fragmentem XVII‑wiecznego poematu opisowego Gościniec abo krótkie opisanie Warszawy Adama Jarzębskiego, który przedstawia kaplicę loretańską Kościoła Matki Bożej Loretańskiej na warszawskiej Pradze. Wyjaśniają nieznane pojęcia i uzasadniają, które cechy budowli opisane w tekście mogą świadczyć o ich barokowej formie.
Zadanie domowe
Nauczyciel formułuje polecenie pracy domowej do wyboru.
1. Rozważ w rozprawce sens sformułowania Architektura pałacowa doby baroku była swego rodzaju metaforą władzy absolutnej.
2. Zredaguj folder reklamowy wybranego obiektu architektury baroku.
3. Opracuj plan wycieczki do pałacu zbudowanego zgodnie z założeniami architektury barokowej.
4. Opisz wybrane wnętrze zbudowane zgodnie z założeniami architektury baroku. Nadaj swojej wypowiedzi poetyckiego charakteru.
Materiały pomocnicze
Sztuka baroku. Architektura Rzeźba Malarstwo, praca zbiorowa, Kolonia 2004 roku
Grażyna Bujała, Przeciwko „współczesnym chudopachołkom stylu”. O baroku w poezji Jerzego Harasymowicza, BazHum [dostęp w dniu 18 marca 2020}
Wskazówki metodyczne do wykorzystania multimedium bazowego
Uczniowie mogą zapoznać się z wirtualnym spacerem przed lekcją, aby przygotować ewentualne pytania do nauczyciela do omówienia podczas zajęć.