Zapoznaj się z wierszem Jerzego Harasymowicza Kościół bernardynów Kraków. Jakie wrażenia wywołuje lektura utworu? Jakie znaczenie ma nadana dziełu forma? W jaki sposób współgra z architekturą baroku?
Rke2jxAlc62M9
R16wi0pC7jvqI
Przypomnij sobie, jakie są założenia sztuki barokowej.
Wiersz ma graficzną, dynamiczną strukturę przywodzącą na myśl ruch: a dokładnie zwiedzanie barokowego kościoła wzdłuż nawy bocznej, przez kaplice, aż do ołtarza i z powrotem do wyjścia. Przedmioty, które mija pospiesznie obserwator barokowego kościoła, to elementy typowe dla przestawień sztuki tego okresu: zestawione kontrastowo elementy dekoracyjne (róże, ptaki, księgi), z atrybutami memento mori (szkielecik, księgi). „Baroku kanonada” to właśnie nagromadzenie barokowych detali, oszałamiających liczbą i kunsztem wykonania, wykorzystujących wszelkie środki wyrazu zgodnie z ideą sztuki kontrreformacyjnej, która miala oddziaływać na emocje wiernych.
211
Ćwiczenie 5
RyqO0YXlKg3GG1
R17NRxzrjkwCA
Jeszcze raz zapoznaj się z informacjami z sekcji Przeczytaj.
(1) Il Gesù lub kościół zakonu jezuitów w Rzymie pw. Najświętszego Imienia Jezus
(2) Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Krakowie lub Kościół Bożego Ciała w Nieświeżu lub kościół św. Kazimierza w Wilnie
(3) Pałac w Wilanowie
(4) Pałac Vaux le Vicomte w Maincy
21
Ćwiczenie 6
Przyjrzyj się fasadzie i wnętrzu kościoła Kamedułów na Bielanach. Zapisz co najmniej cztery barokowe elementy budowli.
R10zFRs0UQGnV
RCDPHXRb9ibCB
Poszukaj w internecie informacji na temat kościoła Kamedułów na Bielanach. Podaj co najmniej cztery barokowe elementy tej budowli.
RDpuuOgpyZCIF
Przypomnij sobie, co cechuje fasady kościołów barokowych: czy są symetryczne, jak wygląda podział na kondygnacje, czemu służy dekoracja rzeźbiarska. A jak kształtuje się główne wejście do świątyni. Zastanów się też, w jaki sposób dostosowywano wnętrza kościołów do celebracji obrzędów kościelnych, w których mieli aktywnie uczestniczyć wierni.
Cechy barokowe w fasadzie: monumentalizm, symetria, grube gzymsy, podział fasady na kondygnacje, zdobienie rzeźbiarskie podkreślające architektoniczne światłocienie fasady, obramienie wejścia głównego, tympanon.
Cechy barokowe we wnętrzach: wnętrze otwarte, przestrzenne, duża widoczność ołtarza, zniesienie podziału między częścią dla kapłanów i wiernych, halowy układ, brak naw, kaplice po bokach.
31
Ćwiczenie 7
Połącz element architektury barokowej z właściwym opisem, następnie przyporządkuj poszczególne elementy do odpowiedniej kategorii.
Rv2tiTAclQBme1
RwFhhKZT9qphK
31
Ćwiczenie 8
Zapoznaj się z fragmentem osiemnastowiecznego poematu opisowego Gościniec abo krótkie opisanie Warszawy Adama Jarzębskiego, który przedstawia kaplicę loretańską Kościoła Matki Bożej Loretańskiej na warszawskiej Pradze. Wyjaśnij nieznane ci pojęcia za pomocą dostępnych źródeł. Które, twoim zdaniem, cechy budowli opisane w tekście mogą świadczyć o ich barokowej formie? Uzasadnij swój wybór.
Zapoznaj się z fragmentem osiemnastowiecznego poematu opisowego Gościniec abo krótkie opisanie Warszawy Adama Jarzębskiego, który przedstawia kaplicę loretańską Kościoła Matki Bożej Loretańskiej na warszawskiej Pradze. Wyjaśnij nieznane ci pojęcia za pomocą dostępnych źródeł. Które, twoim zdaniem, cechy budowli opisane w tekście mogą świadczyć o ich barokowej formie? Uzasadnij swój wybór.
Zapoznaj się z fragmentem osiemnastowiecznego poematu opisowego Gościniec abo krótkie opisanie Warszawy Adama Jarzębskiego, który przedstawia kaplicę loretańską Kościoła Matki Bożej Loretańskiej na warszawskiej Pradze. Wyjaśnij nieznane ci pojęcia za pomocą dostępnych źródeł. Które, twoim zdaniem, cechy budowli opisane w tekście mogą świadczyć o ich barokowej formie? Uzasadnij swój wybór.
Przeczytaj fragment XVII‑wiecznego poematu opisowego Gościniec abo krótkie opisanie Warszawy Adama Jarzębskiego, który przedstawia kaplicę loretańską Kościoła Matki Bożej Loretańskiej na warszawskiej Pradze. Wyjaśnij nieznane ci pojęcia za pomocą dostępnych źródeł. Które, twoim zdaniem, cechy budowli opisane w tekście mogą świadczyć o ich barokowej formie? Uzasadnij swój wybór.
Adam JarzębskiGościniec abo krótkie opisanie Warszawy
Kaplica Lauretańska w Pradze
W bok Lauretańska kaplica (Przy niej cmentarz i ulica) ZmurowanazmurowanaZmurowana na kształt takiej Drugiej w Lorecie, jednakiejjednakiejjednakiej. Tamta w pół kościoła z muru StoitamtaStoi, wierzch biały z marmuru; Na niej historyjehistoryjehistoryje różne, Wyrażono je, nie próżnewyrażonoWyrażono je, nie próżne; W sklepieniu okno pod wierzchem, Żeby od lamp fumyfumyfumy wierzchem Wychodziły, dla zaduchudladla zaduchu Tak od zgromadnego duchu. Ma dwoje drzwi przeciw sobiedwojeMa dwoje drzwi przeciw sobie, Trzecie w dymensyją obietrzecieTrzecie w dymensyją obie. A ołtarz od srebra złotemołtarzołtarz od srebra złotem, Z dyjamentami klejnotem Od monarchów ozdobiony, Wewnątrz sprostasprostasprosta w mur zrobiony. (...)
cw9 Źródło: Adam Jarzębski, Gościniec abo krótkie opisanie Warszawy.
RWt8hrYNb0wyA
Wymień najważniejsze cechy architektury barokowej, odpowiadając na pytania:
Jaki materiał budulcowy – szczególnie w architekturze sakralnej – był popularny w baroku ze względu na swoją ozdobność?
Jak wyglądała dekoracja budowli? Jaką tematykę często prezentowała? Co mogą przykładowo przedstawiać „historyje”?
Co znajduje się na sklepieniu świątyni? Jaki element architektoniczny stosowano, by doświetlić wnętrze?
Jak wygląda wejście do budowli?
Jak wygląda ołtarz?
Wiersz opisuje kaplicę loretańską Kościoła Matki Bożej Loretańskiej, wzorowaną na Santa Casa w Loreto. Tekst wskazuje elementy, które sugerują barokowy styl budowli: jako surowiec, charakterystyczny dla tego okresu w sztuce, wymieniony został biały marmur. „Historyje” mogą odnosić się do popularnego w baroku rozpowszechniania kultu świętych – tutaj jako historie z życia Matki Boskiej, przedstawione być może w formie dekoracji pełnej elementów rzeźbiarskich i płaskorzeźb: „wyrażono je, nie próżne”. Wnętrze doświetlone jest oknem dachowym – w wielu realizacjach barokowych odpowiednie światło pozwalało wydobywać dekoracyjne elementy rzeźbiarskie i architektoniczne. Ponadto wejście do kaplicy ujęte jest dwuskrzydłowymi, wielkimi drzwiami, znajdując odzwierciedlenie w charakterystycznych dla baroku bogato zdobionych portalach, często z wysokimi zwieńczeniami. Barokowy jest też bogato zdobiony ołtarz ze złoceniami i srebrzeniami, inkrustowany szlachetnymi kamieniami.
abo
abo – albo, lub
zmurowana
zmurowana – zbudowana
jednakiej
jednakiej – podobnej
tamta
tamta w pół kościoła z muru stoi – tamta stoi w połowie kościoła (w środku)
historyje
historyje – historie
wyrażono
Wyrażono je, nie próżne – nie przypadkiem je wyrażono
fumy
fumy – dymy (od świec)
dwoje
ma dwoje drzwi przeciw sobie – ma naprzeciwko siebie dwoje drzwi
dla
zaduchu ...dla zaduchu / Tak od zgromadnego duchu – z powodu zaduchu wywołanego przez zgromadzone wyziewy
trzecie
trzecie w dymensyją obie – (łac. dymensja – wymiar, rozmiar, odstęp, przedział) ma trzecie drzwi w połowie między tamtymi dwoma
ołtarz
ołtarz od srebra złotem, / Z dyjamentami klejnotem / Od monarchów ozdobiony – ołtarz ze srebra, ozdobiony złotem i klejnotem z diamentami, podarowanymi przez monarchów