Autor: Katarzyna Lewandowska

Temat: Na jakim systemie wartości opiera się kultura śródziemnomorska?

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• pogłębi wiedzę o kulturze śródziemnomorskiej;

• zdefiniuje pojęcie wartości w rozmaitych kontekstach;

• rozróżni wartości estetyczne, etyczne, poznawcze i praktyczne;

• porówna systemy filozoficzne Sokratesa, Platona i Arystotelesa;

• przeanalizuje fragment Obrony Sokratesa Platona.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z medium w sekcji „Film edukacyjny”.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel prosi wskazaną (lub wybraną) osobę o odczytanie tematu lekcji wyświetlonego na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika. Następnie zadaje uczniom pytanie: co wiesz na ten temat? Prosi wybranego ucznia lub uczennicę o zapisywanie propozycji. Wspólne ustalenie kryteriów sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treściami w sekcji „Wprowadzenie” oraz „Przeczytaj”. Na tej podstawie uczniowie przygotowują mapę myśli związaną z tematem. Posiłkują się również informacjami zdobytymi przed lekcją.

2. Jeśli starczy czasu, nauczyciel może podczas lekcji odtworzyć filmy, z którymi uczniowie mieli się zapoznać przed lekcją (w ramach przypomnienia). Następnie uczniowie w parach notują najważniejsze treści dotyczące klasycznego ujęcia wartości w kulturze śródziemnomorskiej. Indywidualnie natomiast rysują klasyczną triadę wartości.

3. Uczniowie zostają podzieleni na 3 grupy. Każdy zespół rozwiązuje wszystkie ćwiczenia zawarte w sekcji „Sprawdź się”. Następnie, aby uzasadnić poprawność rozwiązań, omawiają je na forum klasy. Po wyznaczonym czasie następuje wspólne omówienie wszystkich rozwiązań.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel zadaje pytania podsumowujące:
   - Jak możesz zdefiniować pojęcie wartości w rozmaitych kontekstach?
   - Czym są wartości estetyczne, etyczne, poznawcze i praktyczne?
   - Jakie są główne założenia systemów filozoficznych Sokratesa, Platona i Arystotelesa?

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

3. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. W nawiązaniu do fragmentu tekstu Grzegorza Żuka w sekcji „Przeczytaj” (Wartości a kultura) zastanów się i określ, jakie wartości są uznawane w twojej grupie rówieśniczej (1), klasie (2), rodzinie (3), miejscowości, z której pochodzisz (4). Możesz przedstawić je na rysunku, wykresie lub wymienić, uwzględniając ich hierarchię.

Materiały pomocnicze:

• Władysław Tatarkiewicz, Historia filozofii, t. 1, 2004.

• Barbara Markiewicz, Filozofia dla szkoły średniej, tłum. L. Joachimowicz, Warszawa 1988.

Wskazówki metodyczne

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Film edukacyjny” do podsumowania lekcji.