Dla nauczyciela

Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Biologiczne funkcje aminokwasów

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Chemizm życia.
2. Składniki organiczne. Uczeń:
2) przedstawia budowę białek (uwzględniając wiązania peptydowe); rozróżnia białka proste i złożone; opisuje strukturę I-, II-, III- i IV‑rzędową białek; planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące obecność białek w materiale biologicznym; przedstawia wpływ czynników fizycznych i chemicznych na białko (zjawisko koagulacji i denaturacji); określa biologiczne znaczenie białek (albuminy, globuliny, histony, kolagen, keratyna, fibrynogen, hemoglobina, mioglobina); przeprowadza obserwacje wpływu wybranych czynników fizycznych i chemicznych na białko;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

  • Wykażesz różnice pomiędzy aminokwasami endogennymi i egzogennymi.

  • Omówisz funkcje aminokwasów białkowych i przykładowych aminokwasów niebiałkowych.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • z użyciem komputera;

  • ćwiczenia interaktywne;

  • mapa pojęć;

  • praca z audiobookiem;

  • analiza tekstu źródłowego.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

  1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Biologiczne funkcje aminokwasów”. Prosi uczestników zajęć o rozwiązanie ćwiczenia nr 1 (polegającego na przyporządkowaniu aminokwasów do odpowiedniej grupy) z sekcji „Sprawdź się” na podstawie treści w sekcji „Przeczytaj”.

  2. Uczniowie przypominają sobie informacje zawarte w e‑materiale „Budowa i właściwości fizykochemiczne aminokwasów”, zwracając uwagę na różne kryteria klasyfikacji aminokwasów ze względu na budowę chemiczną.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel wyświetla cele zajęć z sekcji „Wprowadzenie”, a następnie wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

  2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel sprawdza wykonanie ćwiczenia rozwiązanego przez uczniów w domu. Następnie uczniowie na podstawie własnej wiedzy i tekstu, z którym zapoznali się przed lekcją, przygotowują w parach mapę pojęć dotyczącą tematu zajęć: przedstawiającą podział aminokwasów na egzo- i endogenne oraz ich funkcje biologiczne.

Faza realizacyjna:

  1. Praca z audiobookiem pt. „Biologiczne funkcje aminokwasów”. Uczniowie zapoznają się z materiałem udostępnionym przez nauczyciela. Następnie wykonują polecenie nr 1: wyjaśniają, dlaczego arginina i histydyna zaliczane są do aminokwasów względnie egzogennych. Chętna osoba przedstawia odpowiedź na forum klasy, a pozostali uczniowie oceniają jej poprawność. Ewentualne wątpliwości rozstrzyga nauczyciel.

  2. Mapa pojęć. Uczniowie, korzystając z informacji zawartych w audiobooku, weryfikują i ewentualnie poprawiają lub uzupełniają mapy pojęć stworzone we wstępnej fazie lekcji.

  3. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia nr 7 i 8 (odnoszące się do tekstów źródłowych: na temat roli aminokwasów w chorobach nowotworowych OUN oraz fenyloketonurii) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i formułują wspólne uzasadnienia. Nauczyciel w razie potrzeby naprowadza ich na prawidłowy tok rozumowania. Chętni prezentują odpowiedzi na forum klasy. Nauczyciel udziela informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie oceniają, czy udało im się zrealizować kryteria sukcesu sformułowane we wstępnej fazie lekcji.

  2. Uczniowie rozwiązują ćwiczenie nr 6 (typu „prawda/fałsz”) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie przygotowują podobne zadanie dla osoby z pary: tworzą trzy prawdziwe lub fałszywe zdania dotyczące tematu lekcji. Uczniowie wykonują ćwiczenie otrzymane od kolegi lub koleżanki.

  3. Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

  1. Wykonaj ćwiczenia od 2 do 5 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

  • Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

  • „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania audiobooka:

  • Uczniowie zapoznają się z audiobookiem i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.

Sprawdź się