Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: biologia
Temat: Efekty fizjologiczne działania regulatorów wzrostu i rozwoju roślin
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Omówisz najważniejsze klasy fitohormonów.
Opiszesz wpływ różnych fitohormonów na rozwój i wzrost roślin.
Wyjaśnisz, w jaki sposób fitohormony plejotropowo oddziałują m.in. na morfogenezę pędu, kiełkowanie czy kwitnienie.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
rozmowa kierowana;
ćwiczenia interaktywne;
symulacja;
mapa myśli;
analiza tekstu źródłowego.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
arkusze papieru A2, flamastry.
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Efekty fizjologiczne działania regulatorów wzrostu i rozwoju roślin”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj”, tak aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i rozwiązywać zadania.
Uczniowie przypominają sobie informacje na temat regulatorów wzrostu i rozwoju roślin.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Prowadzący lekcję wyświetla treści z sekcji „Wprowadzenie”. Informuje uczniów o planowanym przebiegu lekcji i przedstawia kryteria sukcesu.
Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel prowadzi pogadankę, zadając pytania:
– Czym się różnią fitohormony od innych regulatorów wzrostu roślin?
– Jakie są najważniejsze klasy hormonów roślinnych?
– Jak poszczególne fitohormony wpływają na rozwój i wzrost roślin?
Faza realizacyjna:
Mapa myśli. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Każda z nich opracowuje mapę myśli na temat sposobu, w jaki fitohormony plejotropowe oddziałują na:
– grupa I – morfogenezę pędu i liścia;
– grupa II – różnicowanie tkanek przewodzących i powstawanie korzeni bocznych;
– grupa III – kiełkowanie i kwitnienie.
Grupy prezentują wyniki swojej pracy. Nauczyciel uzupełnia brakujące informacje, koryguje ewentualne błędy.Praca z symulacją interaktywną pt. „Efekty fizjologiczne działania regulatorów wzrostu i rozwoju roślin”. Nauczyciel wyświetla symulację interaktywną i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Prosi podopiecznych, by na podstawie symulacji sprawdzili, jakie są efekty fizjologiczne działania poszczególnych regulatorów wzrostu i rozwoju roślin − auksyn, giberelin oraz kwasu abscysynowego. Następnie uczniowie wykonują w parach polecenie nr 1 („Na podstawie symulacji określ, które fitohormony odpowiadają za tzw. dominację wierzchołkową. Wyjaśnij, jak wiedza o zjawisku dominacji wierzchołkowej może pomóc początkującemu ogrodnikowi w odpowiednim prowadzeniu roślin tworzących żywopłot w ogrodzie”) i konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą. Wybrane zespoły prezentują odpowiedź na forum klasy.
Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują ćwiczenia nr 6 (w którym, na podstawie tekstu źródłowego i własnej wiedzy, mają ocenić prawdziwość zdań dotyczących wpływu auksyn na tworzenie korzeni) oraz nr 7 (dotyczące wpływu auksyn na rozgałęzianie się korzenia u roślin nasiennych oraz transportu auksyn przez floem i kambium) w sekcji „Sprawdź się”. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanych zadań, omawiając je wraz z uczniami.
Faza podsumowująca:
Uczniowie wykonują tabelę przedstawiającą funkcje poszczególnych fitohormonów. Korzystając z symulacji, grupują hormony roślinne na te, które są niezbędne podczas wzrostu i rozwoju rośliny, oraz na te, które są związane ze starzeniem się rośliny (polecenie nr 2 do symulacji interaktywnej).
Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 4 (polegające na przyporządkowaniu procesów zachodzących w roślinie do odpowiedniego fitohormonu, który za nie odpowiada) z sekcji „Sprawdź się”. Chętne osoby prezentują swoją odpowiedź.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia 1, 2 i 3 z sekcji „Sprawdź się”.
Dla chętnych: Wykonaj ćwiczenie nr 8 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania symulacji interaktywnej:
Symulację interaktywną można wykorzystać w fazie wstępnej zajęć, w celu wzbudzenia zaciekawienia uczniów.