Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Efekty fizjologiczne działania regulatorów wzrostu i rozwoju roślin

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Omówisz najważniejsze klasy fitohormonów.

• Opiszesz wpływ różnych fitohormonów na rozwój i wzrost roślin.

• Wyjaśnisz, w jaki sposób fitohormony plejotropowo oddziałują m.in. na morfogenezę pędu, kiełkowanie czy kwitnienie.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• ćwiczenia interaktywne;

• symulacja;

• mapa myśli;

• analiza tekstu źródłowego.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• arkusze papieru A2, flamastry.

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Efekty fizjologiczne działania regulatorów wzrostu i rozwoju roślin”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj”, tak aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i rozwiązywać zadania.

2. Uczniowie przypominają sobie informacje na temat regulatorów wzrostu i rozwoju roślin.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Prowadzący lekcję wyświetla treści z sekcji „Wprowadzenie”. Informuje uczniów o planowanym przebiegu lekcji i przedstawia kryteria sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel prowadzi pogadankę, zadając pytania:
   – Czym się różnią fitohormony od innych regulatorów wzrostu roślin?
   – Jakie są najważniejsze klasy hormonów roślinnych?
   – Jak poszczególne fitohormony wpływają na rozwój i wzrost roślin?

Faza realizacyjna:

1. Mapa myśli. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Każda z nich opracowuje mapę myśli na temat sposobu, w jaki fitohormony plejotropowe oddziałują na:
   – grupa I – morfogenezę pędu i liścia;
   – grupa II – różnicowanie tkanek przewodzących i powstawanie korzeni bocznych;
   – grupa III – kiełkowanie i kwitnienie.
   Grupy prezentują wyniki swojej pracy. Nauczyciel uzupełnia brakujące informacje, koryguje ewentualne błędy.

2. Praca z symulacją interaktywną pt. „Efekty fizjologiczne działania regulatorów wzrostu i rozwoju roślin”. Nauczyciel wyświetla symulację interaktywną i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Prosi podopiecznych, by na podstawie symulacji sprawdzili, jakie są efekty fizjologiczne działania poszczególnych regulatorów wzrostu i rozwoju roślin − auksyn, giberelin oraz kwasu abscysynowego. Następnie uczniowie wykonują w parach polecenie nr 1 („Na podstawie symulacji określ, które fitohormony odpowiadają za tzw. dominację wierzchołkową. Wyjaśnij, jak wiedza o zjawisku dominacji wierzchołkowej może pomóc początkującemu ogrodnikowi w odpowiednim prowadzeniu roślin tworzących żywopłot w ogrodzie”) i konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą. Wybrane zespoły prezentują odpowiedź na forum klasy.

3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują ćwiczenia nr 6 (w którym, na podstawie tekstu źródłowego i własnej wiedzy, mają ocenić prawdziwość zdań dotyczących wpływu auksyn na tworzenie korzeni) oraz nr 7 (dotyczące wpływu auksyn na rozgałęzianie się korzenia u roślin nasiennych oraz transportu auksyn przez floem i kambium) w sekcji „Sprawdź się”. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanych zadań, omawiając je wraz z uczniami.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie wykonują tabelę przedstawiającą funkcje poszczególnych fitohormonów. Korzystając z symulacji, grupują hormony roślinne na te, które są niezbędne podczas wzrostu i rozwoju rośliny, oraz na te, które są związane ze starzeniem się rośliny (polecenie nr 2 do symulacji interaktywnej).

2. Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 4 (polegające na przyporządkowaniu procesów zachodzących w roślinie do odpowiedniego fitohormonu, który za nie odpowiada) z sekcji „Sprawdź się”. Chętne osoby prezentują swoją odpowiedź.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 1, 2 i 3 z sekcji „Sprawdź się”.

2. Dla chętnych: Wykonaj ćwiczenie nr 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania symulacji interaktywnej:

• Symulację interaktywną można wykorzystać w fazie wstępnej zajęć, w celu wzbudzenia zaciekawienia uczniów.