Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Ateny i Sparta – historia polityczna starożytnej Grecji

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• opisuje, jaki ustrój wykształcił się w Atenach, a jaki w Sparcie;

• charakteryzuje, czym był ostracyzm;

• wyjaśnia, jak wychowywano młodych spartiatów;

• porównuje demokrację ateńską i oligarchię spartańską.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Wyświetlenie przez nauczyciela tematu i celów zajęć, przejście do wspólnego ustalenia kryteriów sukcesu.

2. Nauczyciel prosi, aby uczniowie w parach opracowali mapy myśli związane z tematem. Wybrana osoba z danej pary przedstawia przygotowane propozycje, a ochotnik zapisuje je na tablicy. Pozostali uczniowie się do nich odnoszą i uzupełniają je o swoje propozycje.

Faza realizacyjna:

1. Praca w grupach z treścią e‑materiału. Nauczyciel poleca, aby uczniowie odliczyli do sześciu i utworzyli grupy zgodnie z przydzielonymi numerami. Każdy zespół uczniowski opracowuje fragment materiału z sekcji „Przeczytaj”:

• Grupa 1, 3 i 5 – Ateny;

• Grupa 2, 4 i 6 - Sparta.

Po zakończeniu pracy przedstawiciele wybranych zespołów prezentują przydzielone zagadnienie. Pozostali uczniowie sporządzają notatki, mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje.

2. Praca z drugim multimedium („Schemat + Sprawdź się”). Nauczyciel poleca wybranemu uczniowi, aby przeczytał polecenie 2: „Porównaj systemy polityczne Aten i Sparty, odwołując się do zamieszczonych wyżej tekstów źródłowych”. Poleca uczniom, aby pracowali w dotychczasowych grupach i w nich opracowali w nich odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź, jeżeli uczniowie pominą ważną informację. W podobny sposób uczniowie wykonują polecenie nr 3, wskazując prawdziwe i fałszywe stwierdzenia.

3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia interaktywne 2, 3 i 4 z sekcji „Schemat + Sprawdź się”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji „Ateny i Sparta – historia polityczna starożytnej Grecji” oraz cele zajęć i inicjuje krótką rozmowę. Zadaje pytania: Czego uczniowie się nauczyli? Co było dla nich trudne? Na koniec poleca chętnemu uczniowi podsumowanie i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.

2. Prowadzący omawia przebieg zajęć, ocenia pracę uczniów w grupach, wskazując jej mocne i słabe strony.

Praca domowa:

1. Zapoznaj się z animacją przedstawiającą zasady demokracji ateńskiej i wykonaj dołączone do niej polecenia.

Materiały pomocnicze:

Kubiak Z., Literatura Greków i Rzymian, Warszawa 1999.

Herodot, Dzieje, ks. IX, rozdz. 28.

Tukidydes, Wojna peloponeska, ks. IV, rozdz. 39.

Ksenofont, Historia grecka, ks. VI, rozdz. 4.

Wielka historia świata, t. 1–12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności), Świat Książki 2004–2006.

Wskazówki metodyczne:

Informacje ze schematu mogą być wykorzystane w trakcie lekcji do pracy uczniów w parach lub samodzielnie. Z animacją uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją tak, aby przygotować się do późniejszej pracy.