Dla nauczyciela
Autor: Marzenna Śliwka
Przedmiot: Język polski
Temat: Zaglądając do mieszczańskiego domu. Moralność pani Dulskiej, reż. Tomasz Zygadło
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Cele operacyjne. Uczeń:
poznaje cechy twórczości Gabrieli Zapolskiej,
analizuje środki użyte do realizacji scenicznej Moralności pani Dulskiej w reż. Tomasza Zygadły,
ocenia kreacją aktorską Anny Seniuk,
charakteryzuje wybrane kreacje aktorskie,
interpretuje znaczenie wskazanych elementów scenografii do spektaklu Moralność pani Dulskiej.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
sztuka teatralna.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
e‑podręcznik;
komputery z dostępem do internetu dla uczniów.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Uczniowie oglądają spektakl Moralność pani Dulskiej i zapoznają się z materiałem w sekcji „Przeczytaj” – udostępnionym przez nauczyciela.
Faza wprowadzająca:
Swobodne wypowiedzi uczniów na temat realizacji scenicznej Moralności pani Dulskiej w reżyserii Tomasza Zygadły. Nauczyciel może poprzedzić je pytaniami: Co sądzicie na temat spektaklu? Co zwróciło waszą uwagę? Czy teatralna postać Anieli Dulskiej, w którą wcieliła się Anna Seniuk, odpowiada waszym wyobrażeniom? Co was poruszyło, zaintrygowało w spektaklu? Czy taka wizja sceniczna utworu ma czytelne przesłanie?
Faza realizacyjna:
Podział klasy na grupy, które mają przydzielone zadania. Każda grupa korzysta z laptopa i scenicznej wersji sztuki Zapolskiej w reżyserii T. Zygadły. Nauczyciel, aby ułatwić uczniom pracę, może wskazać poszczególnym grupom odpowiednie ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”.
Grupa 1. Scenografia. W jakiej przestrzeni dzieją się wydarzenia? O czym świadczy układ przedmiotów? Co o bohaterach mówi ich wygląd?
Grupa 2. Gra aktorska. Który aktor jest przekonujący w swojej roli? Co na to wpływa? Czy modulacja głosu, tempo mówienia, intonacja wpływają na odbiór postaci przez widza? W jaki sposób zaznacza się relacje między bohaterami?
Grupa 3. Muzyka, efekty akustyczne (gra na fortepianie, dźwięk hejnału mariackiego z offu). Jaka jest ich funkcja? Czy ma szczególne znaczenie w spektaklu?
Grupa 4. Aniela Dulska. Jak odbieracie postać Dulskiej granej przez Annę Seniuk? Jakie funkcje pełni taka właśnie kreacja?
Grupa 5. Kreacja postaci dzieci. Jak zachowują się Hesia, Mela i Zbyszko? Co można powiedzieć na temat tych postaci w kontekście przykładowych scen?
Grupy prezentują swoje wnioski. Nauczyciel komentuje wypowiedzi uczniów.
Faza podsumowująca:
Uczniowie wykonują indywidualnie ćw. 8 z sekcji „Sprawdź się”.
Nauczyciel podkreśla popularność i ponadczasowość tekstu Zapolskiej i wyświetla zwiastun filmu Panie Dulskie w reżyserii Filipa Bajona.
Praca domowa:
Przeczytaj fragment recenzji Tadeusza Boya‑Żeleńskiego. Zredaguj wypowiedź argumentacyjną, w której odniesiesz się do opinii Boya na temat sztuki Gabrieli Zapolskiej.
Materiały pomocnicze:
Paweł Jaskulski, Oblicza pani Dulskiej w teatrze i na ekranie, audycja K. Dydo, Stacja Kultura, Polskie Radio, 2021.
Barbara Osterloff o Gabrieli Zapolskiej, audycja A. Matula z cyklu Wakacyjna Akademia Komedii Teatralnej, Polskie Radio, 2011.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Prezentacja multimedialna” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej, np. na temat wybranej kreacji aktorskiej w spektaklu Tomasza Zygadły.