Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
1
Ćwiczenie 1

Na podstawie zamieszczonego poniżej kadru wskaż cechy mieszkania Dulskich. Zaznacz poprawną odpowiedź.

R1NDvICnvtbHO
Kadr ze spektaklu Moralność pani Dulskiej w reż. Tomasza Zygadły,
tylko do użytku edukacyjnego
RHCK7Blre9huV
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.

Odpowiedz na pytanie: jakie jest mieszkanie Dulskich?

Rkb6vWcBF6hrG
(Uzupełnij).
11
Ćwiczenie 2

Przyjrzyj się poniższym kadrom przedstawiającym córki Dulskiej – Melę i Hesię. Wyjaśnij, na czym polega kontrast między siostrami, i ustal, w jaki sposób reżyser podkreślił dzielące je różnice.

Zapoznaj się z poniższymi opisami kadrów przedstawiającymi córki Dulskiej – Melę i Hesię. Wyjaśnij, na czym polega kontrast między siostrami, i ustal, w jaki sposób podkreślono dzielące je różnice.

R15AElJ2BPtav
Mela (Iwona Marciniec).
Kadr ze spektaklu Moralność pani Dulskiej w reż. Tomasza Zygadły,
tylko do użytku edukacyjnego
R1esAFKIwwcr6
Hesia (Magdalena Komornicka)
Kadr ze spektaklu Moralność pani Dulskiej w reż. Tomasza Zygadły,
tylko do użytku edukacyjnego
R1ctDplSNZqH7
(Uzupełnij).
11
Ćwiczenie 3

Obejrzyj kadry przedstawiające Zbyszka oraz wskazane fragmenty spektaklu. Na podstawie wyglądu i zachowania scharakteryzuj postać młodego Dulskiego ukazaną w spektaklu Tomasza Zygadły. Oceń kreację aktorską Grzegorza Damięckiego.

Zapoznaj się z opisami kadrów przedstawiającymi Zbyszka oraz wskazane fragmenty spektaklu. Scharakteryzuj postać młodego Dulskiego ukazaną w spektaklu Tomasza Zygadły. Oceń kreację aktorską Grzegorza Damięckiego.

RY3tEml61W080
Zbyszko (Grzegorz Damięcki).
Kadr ze spektaklu Moralność pani Dulskiej w reż. Tomasza Zygadły,
tylko do użytku edukacyjnego
R1Qy8RUMkKOT4
Zbyszko w rozmowie o kołtuństwie [00:35:06–00:38:38].
Kadr ze spektaklu Moralność pani Dulskiej w reż. Tomasza Zygadły,
tylko do użytku edukacyjnego
R2iRSkxYFzyW2
Zbyszko w rozmowie z matką [00:49:40–00:53:21].
Kadr ze spektaklu Moralność pani Dulskiej w reż. Tomasza Zygadły,
tylko do użytku edukacyjnego
R1ctDplSNZqH7
(Uzupełnij).
211
Ćwiczenie 4

Porównaj pierwowzór literacki postaci Zbyszka z kreacją sceniczną Grzegorza Damięckiego. Uzupełnij poniższą mapę myśli, a następnie odpowiedz na pytanie: czy Zbyszko Grzegorza Damięckiego jest wierny literackiemu pierwowzorowi?

RuPmiobX0ORqN
Mapa myśli. Lista elementów:
  • Nazwa kategorii: Zbyszko Dulski
    • Elementy należące do kategorii Zbyszko Dulski
    • Nazwa kategorii: w dramacie Gabrieli Zapolskiej
      • Elementy należące do kategorii w dramacie Gabrieli ZapolskiejKoniec elementów należących do kategorii w dramacie Gabrieli Zapolskiej
    • Nazwa kategorii: w spektaklu Tomasza Zygadły
      • Elementy należące do kategorii w spektaklu Tomasza ZygadłyKoniec elementów należących do kategorii w spektaklu Tomasza Zygadły
      Koniec elementów należących do kategorii Zbyszko Dulski

Porównaj pierwowzór literacki postaci Zbyszka z kreacją sceniczną Grzegorza Damięckiego. Wymień ich cechy w postaci wypunktowanej listy hasłowej. Następnie odpowiedz na pytanie: czy Zbyszko Grzegorza Damięckiego jest wierny literackiemu pierwowzorowi?

RqOHOrf3o1TzZ
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 5

Zinterpretuj elementy scenografii wykorzystanej w spektaklu.

a) piec kaflowy

R1OuwQNNYuxDC
Kadr ze spektaklu Moralność pani Dulskiej w reż. Tomasza Zygadły,
tylko do użytku edukacyjnego
R1I5alzEOWE6N
Kadr ze spektaklu Moralność pani Dulskiej w reż. Tomasza Zygadły,
tylko do użytku edukacyjnego

b) okrągły stół

R16AgrU6yRoKf
Kadr ze spektaklu Moralność pani Dulskiej w reż. Tomasza Zygadły,
tylko do użytku edukacyjnego
RjXD9EM7pbEbE
Kadr ze spektaklu Moralność pani Dulskiej w reż. Tomasza Zygadły,
tylko do użytku edukacyjnego

c) pranie, które Hanka ma zanieść do magla

RJesVNvspIlmL
Kadr ze spektaklu Moralność pani Dulskiej w reż. Tomasza Zygadły,
tylko do użytku edukacyjnego

d) drzwi do salonu

ReMx8fyXs0XC4
Kadr ze spektaklu Moralność pani Dulskiej w reż. Tomasza Zygadły,
tylko do użytku edukacyjnego
R1ctDplSNZqH7
(Uzupełnij).
2
Ćwiczenie 6

Przeanalizuj kreację postaci Lokatorki (Danuta Stenka). Zaznacz właściwe odpowiedzi.

RX83gtWDVcczp
RzKpyN5WrEV0A
Możliwe odpowiedzi: 1. Powściągliwość postaci kreowanej przez Danutę Stenkę podkreśla przewagę moralną Dulskiej nad Lokatorką., 2. Powściągliwość postaci kreowanej przez Danutę Stenkę wskazuje, kto w rzeczywistości ma przewagę moralną: Dulska czy Lokatorka., 3. Stonowany sposób gry, podkreślony skromnym kostiumem, wskazuje na kontrast między postacią Lokatorki i postacią krzykliwej Anieli Dulskiej.
21
Ćwiczenie 7

Utwór Gabrieli Zapolskiej to tragifarsa kołtuńska. Podaj przykład sceny w spektaklu w reżyserii Tomasza Zygadły, która ma charakter zarówno farsowy, jak i tragiczny.

R1ctDplSNZqH7
(Uzupełnij).
11
Ćwiczenie 8
Ribl9txRcMRGm
Aniela Dulska (Anna Seniuk).
Kadr ze spektaklu Moralność pani Dulskiej w reż. Tomasza Zygadły,
tylko do użytku edukacyjnego

Przeczytaj fragmenty tekstu Marii Ossowskiej Moralność mieszczańska. Zastanów się, które z wymienionych cech można przypisać Anieli Dulskiej wykreowanej przez Annę Seniuk. Dopisz do cytatów sceny ze sztuki, w których ujawniają się wady bohaterki.

Zapoznaj się z fragmentami tekstu Marii Ossowskiej Moralność mieszczańska. Zastanów się, które z wymienionych cech można przypisać Anieli Dulskiej wykreowanej przez Annę Seniuk. Dopisz do cytatów sceny ze sztuki, w których ujawniają się wady bohaterki.

Maria Ossowska Moralność mieszczańska

a) Mieszczańska mierność aspiracji. Cóż nasza cyganeria zarzucała mieszczaństwu w owych rozmowach kawiarnianych i w słowie drukowanym? Po pierwsze mierność aspiracji, niewyzieranie przez szarą przeciętność, koncepcja szczęścia jako stanu nasycenia, stabilizacji i zastoju. Tej postawie przeciwstawiano elitaryzm duchowy, kult życia o silnej dynamice, kult wiecznie niezaspokojonej młodości, kult cierpienia i niedosytu.

b) Nieumiejętność życia chwilą dusz „w sznurówce”. Postawie mieszczańskiej Młoda Polska i współczesna jej powieść naturalistyczna zarzuca nieumiejętność cieszenia się doczesnością. Przeciwstawienie tych, którzy umieją beztrosko radować się chwilą, tym, którzy się ciągle o coś troszczą, czemuś zapobiegają, są zawsze w swojej swobodnej ekspansji skrępowani […].

c) Rola pieniądza. Poza urodą i tzw. prowadzeniem się atutem najmocniejszym jest niewątpliwie pieniądz i wszystko, co za pieniądze można nabyć. Mieszczaństwo stanowi tu kontrast w stosunku do cyganerii, która akcentuje przy każdej sposobności lekceważenie pieniądza, oponuje przeciw nakładaniu ceny na wszystko, obnosi swoje ubóstwo manifestacyjnie, zgrywa się na ubóstwo, jeżeli m nie naprawdę nie cierpi.

d) Mieszczańska niewrażliwość na piękno. Brak zrozumienia dla piękna jest punktem atakowanym — jak wiadomo — przez Młodą Polskę szczególnie, czemu dziwić trudno, skoro atak prowadzą ludzie, którym sztuka wypełnia życie. Zjadacz chleba nie może wyrokować o sztuce Przybyszewskiego — bo kieruje się „instynktem utylitaryzmu i groszoróbstwa”. Skoro nie rozumie zwykle sztuki, tym mniej oczywiście można się po nim spodziewać rozumienia hasła „sztuka dla sztuki”, które głosi Młoda Polska.

e) Mieszczański stosunek do erotyki i życia rodzinnego. Małżeństwo jest i dla kobiety, i dla mężczyzny rodzajem pogrzebu, ostatecznym ugięciem się pod ciężarem konwencji środowiska i powszedniości. „Od dnia ślubu mojego spałem snem odrętwiałych, snem żarłoków, snem fabrykanta Niemca przy żonie Niemce — świat cały jakoś zasnął wkoło mnie na podobieństwo moje — jeździłem po krewnych, po doktorach, po sklepach, a że dziecię ma się mi narodzić, myślałem o mamce”. Tak pisał jeszcze Krasiński w Nieboskiej.

f) Mieszczańskie kołtuństwo i filisterstwo. Póki jeszcze słowo „filister” — jak zauważa K. Wyka — oznaczało opchanego dobrobytem mieszczucha, niewrażliwego na wszelkie nowe idee, a zatem również i na idee artystyczne, krytyka filistra była w pewnym stopniu antykapitalistyczna. Ale z czasem filister staje się coraz bardziej człowiekiem nie rozumiejącym sztuki dla sztuki.

cw3 Źródło: Maria Ossowska, Moralność mieszczańska, Wrocław 1985, s. 52–66.
Reyn4oeb14Bau
a) (Uzupełnij) b) (Uzupełnij) c) (Uzupełnij) d) (Uzupełnij) e) (Uzupełnij) f) (Uzupełnij).
Praca domowa

Przeczytaj fragment recenzji Tadeusza Boya‑Żeleńskiego. Zredaguj wypowiedź argumentacyjną, w której odniesiesz się do opinii Boya na temat sztuki Gabrieli Zapolskiej.

Zapoznaj się z fragmentem recenzji Tadeusza Boya‑Żeleńskiego. Zredaguj wypowiedź argumentacyjną, w której odniesiesz się do opinii Boya na temat sztuki Gabrieli Zapolskiej.

Tadeusz Boy-Żeleński Okno na życie

Komedia Zapolskiej ma jeszcze przed sobą przyszłość. Od czasu jak powstała, urosła; urasta ciągle. Nabiera nowych znaczeń. Kiedy ją grano jako sztukę współczesną, Dulska była typem. Dziś jest czemś więcej, jest całą epoką. Można mówić epoka pani Dulskiej, jak się mówi epoka Louis XIV, Louis XV. Jest typem, jest wyrazem epoki, i jest zarazem wieczna. Czegóż więcej potrzeba, aby wejść do Panteonu? Pani Dulska ma i tę właściwość, że się jej słucha za każdym razem na świeżo, zawsze się w niej dosłucha czegoś nowego.

cw8 Źródło: Tadeusz Boy-Żeleński, Okno na życie, Warszawa 1933, s. 174.
RxSOXFXRMUdA8
(Uzupełnij).