Sprawdź się
Na podstawie zamieszczonego poniżej kadru wskaż cechy mieszkania Dulskich. Zaznacz poprawną odpowiedź.
![](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1NDvICnvtbHO/1640295461/1AyNCz3xUw93IZOA6FAXCIpYt3bALCQP.png)
tylko do użytku edukacyjnego
Odpowiedz na pytanie: jakie jest mieszkanie Dulskich?
Przyjrzyj się poniższym kadrom przedstawiającym córki Dulskiej – Melę i Hesię. Wyjaśnij, na czym polega kontrast między siostrami, i ustal, w jaki sposób reżyser podkreślił dzielące je różnice.
Zapoznaj się z poniższymi opisami kadrów przedstawiającymi córki Dulskiej – Melę i Hesię. Wyjaśnij, na czym polega kontrast między siostrami, i ustal, w jaki sposób podkreślono dzielące je różnice.
![Zdjęcie przedstawia młodą kobietę. Opiera głowę na skrzyżowanych rękach, przed gdzieś w górę, ma długie, ciemne włosy z białą kokardą.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R15AElJ2BPtav/1640295461/1Xi6bkxQATASIdRqIZTR6DSIBKa96oor.png)
Kadr ze spektaklu Moralność pani Dulskiej w reż. Tomasza Zygadły,
tylko do użytku edukacyjnego
![Zdjęcie przedstawia młodą kobietę. Ma długie, blond włosy, które opadają jej na prawe ramię. Ubrana jest w białą koszulkę na ramiączka. Ma lekko otwarte usta, patrzy w lewą stronę zdjęcia.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1esAFKIwwcr6/1640295461/C5CTtW7wM0ctRDNcJxCoywOzjEYZCyZs.png)
Kadr ze spektaklu Moralność pani Dulskiej w reż. Tomasza Zygadły,
tylko do użytku edukacyjnego
Obejrzyj kadry przedstawiające Zbyszka oraz wskazane fragmenty spektaklu. Na podstawie wyglądu i zachowania scharakteryzuj postać młodego Dulskiego ukazaną w spektaklu Tomasza Zygadły. Oceń kreację aktorską Grzegorza Damięckiego.
Zapoznaj się z opisami kadrów przedstawiającymi Zbyszka oraz wskazane fragmenty spektaklu. Scharakteryzuj postać młodego Dulskiego ukazaną w spektaklu Tomasza Zygadły. Oceń kreację aktorską Grzegorza Damięckiego.
![Zdjęcie przedstawia młodego mężczyznę. Ma pociągłą twarz i lekko zarysowany zarost. Ma na głowie brązowy kapelusz. Ubrany jest w garnitur i brązowy płaszcz z białym szalem.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RY3tEml61W080/1640295462/2Kt0Rx4ASTiwfuMdM6Bde7XEQ7JQ6BpR.png)
Kadr ze spektaklu Moralność pani Dulskiej w reż. Tomasza Zygadły,
tylko do użytku edukacyjnego
![Zdjęcie przedstawia kobietę i mężczyznę, którzy siedzą przy drewnianym stole. Kobieta ma zieloną bluzkę i długie, jasne włosy, mówi. Mężczyzna trzyma rękę na stole, patrzy na kobietę i się uśmiecha. Ma jasnobrązowy garnitur i ciemne włosy.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1Qy8RUMkKOT4/1640295462/M9G15XqoqV3wi1iTXlk7GgZ3uLpdtRGr.png)
Kadr ze spektaklu Moralność pani Dulskiej w reż. Tomasza Zygadły,
tylko do użytku edukacyjnego
![Zdjęcie przedstawia stojących obok siebie kobietę i mężczyznę, którzy patrzą sobie w oczy. Kobieta ma czerwoną bluzkę i ciemny kapelusz z fioletowymi piórami. Mężczyzna ma ciemne włosy i jasnobrązowy garnitur z białym szalem.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R2iRSkxYFzyW2/1640295462/3LfFmpOfmq8CAZ2PzHhSDkyRD6RN9FG6.png)
Kadr ze spektaklu Moralność pani Dulskiej w reż. Tomasza Zygadły,
tylko do użytku edukacyjnego
Porównaj pierwowzór literacki postaci Zbyszka z kreacją sceniczną Grzegorza Damięckiego. Uzupełnij poniższą mapę myśli, a następnie odpowiedz na pytanie: czy Zbyszko Grzegorza Damięckiego jest wierny literackiemu pierwowzorowi?
- Nazwa kategorii: Zbyszko Dulski
- Nazwa kategorii: w dramacie Gabrieli Zapolskiej
- Nazwa kategorii: w spektaklu Tomasza Zygadły
- Elementy należące do kategorii Zbyszko Dulski
- Elementy należące do kategorii w dramacie Gabrieli ZapolskiejKoniec elementów należących do kategorii w dramacie Gabrieli Zapolskiej
- Elementy należące do kategorii w spektaklu Tomasza ZygadłyKoniec elementów należących do kategorii w spektaklu Tomasza Zygadły
Porównaj pierwowzór literacki postaci Zbyszka z kreacją sceniczną Grzegorza Damięckiego. Wymień ich cechy w postaci wypunktowanej listy hasłowej. Następnie odpowiedz na pytanie: czy Zbyszko Grzegorza Damięckiego jest wierny literackiemu pierwowzorowi?
Zinterpretuj elementy scenografii wykorzystanej w spektaklu.
a) piec kaflowy
![Zdjęcie przedstawia kobietę z zamkniętymi oczami, która dotyka twarzą pieca kaflowego. Ma na głowie różowy czepek, ubrana jest w różową podomkę z czerwonym kołnierzem.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1OuwQNNYuxDC/1640295462/2YgqPZzzOAysbMFvbks774sjb7TJKDty.png)
tylko do użytku edukacyjnego
![Zdjęcie przedstawia dwie młode kobiety w białej bieliźnie, które opierają się o piec kaflowy. Kobieta po lewej ma długie, ciemne włosy, a kobieta po prawej długie, blond włosy. Kobiety rozmawiają ze sobą.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1I5alzEOWE6N/1640295463/1yPvx5s6PHLMyqCsky99gxnURnpQU2W9.png)
tylko do użytku edukacyjnego
b) okrągły stół
![Zdjęcie przedstawia trzy postaci znajdujące się przy drewnianym stole. Kobieta z ciemnymi włosami i ciemnoniebieską koszulą i jasnym fartuchu stoi. Pozostałe kobiety siedzą. Jedna ma różową podomkę, a druga blond włosy i zieloną bluzkę. Na stole jest haftowany obrus.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R16AgrU6yRoKf/1640295463/1SRagnjPL4id3bQTnXm6REJmsG23E2o1.png)
tylko do użytku edukacyjnego
![Zdjęcie przedstawia dojrzałego mężczyznę z okularami, ciemnosiwymi włosami i brodą z wąsami, który siedzi przy drewnianym stole. Ubrany jest w białą koszulę i brązową marynarkę. Na stole znajdują się papierowe figurki.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RjXD9EM7pbEbE/1640295463/WqFjT9CcgdrGAptv0MmnwgjpaIpdSJIQ.png)
tylko do użytku edukacyjnego
c) pranie, które Hanka ma zanieść do magla
![Zdjęcie przedstawia kobietę w ciemnoniebieskiej koszuli, która trzyma złożone białe materiały. Ma pochyloną głowę.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RJesVNvspIlmL/1640295463/1rorZ1HqLSfuH3PzDq9Ty7517yV83gOB.png)
tylko do użytku edukacyjnego
d) drzwi do salonu
![Zdjęcie przedstawia drewniane drzwi z okienkami. Przy drzwiach stoi krzesło, a na różowej tapecie wiszą obrazy.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/ReMx8fyXs0XC4/1640295464/15MS4wi0Cijwj3wUDe1mQzgyyAqUb1rE.png)
tylko do użytku edukacyjnego
Przeanalizuj kreację postaci Lokatorki (Danuta Stenka). Zaznacz właściwe odpowiedzi.
![Zdjęcie przedstawia kobietę w czarnym stroju z czarnym beretem na głowie. Siedzi na wzorzystej kanapie i mówi.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RX83gtWDVcczp/1640295464/ZeZSEFSo7aEtrcTvN9Tm0gPoQHK4sAUw.png)
Utwór Gabrieli Zapolskiej to tragifarsa kołtuńska. Podaj przykład sceny w spektaklu w reżyserii Tomasza Zygadły, która ma charakter zarówno farsowy, jak i tragiczny.
![Zdjęcie przedstawia kobietę z jasnymi, falującymi włosami z niebieską kokardą na głowie. Trzyma długi papieros, patrzy w prawą stronę zdjęcia.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/Ribl9txRcMRGm/1640295464/454Y35JGzcbwgj7Z0PmzRF0jsZEOGI46.jpg)
Kadr ze spektaklu Moralność pani Dulskiej w reż. Tomasza Zygadły,
tylko do użytku edukacyjnego
Przeczytaj fragmenty tekstu Marii Ossowskiej Moralność mieszczańska. Zastanów się, które z wymienionych cech można przypisać Anieli Dulskiej wykreowanej przez Annę Seniuk. Dopisz do cytatów sceny ze sztuki, w których ujawniają się wady bohaterki.
Zapoznaj się z fragmentami tekstu Marii Ossowskiej Moralność mieszczańska. Zastanów się, które z wymienionych cech można przypisać Anieli Dulskiej wykreowanej przez Annę Seniuk. Dopisz do cytatów sceny ze sztuki, w których ujawniają się wady bohaterki.
Moralność mieszczańskaa) Mieszczańska mierność aspiracji. Cóż nasza cyganeria zarzucała mieszczaństwu w owych rozmowach kawiarnianych i w słowie drukowanym? Po pierwsze mierność aspiracji, niewyzieranie przez szarą przeciętność, koncepcja szczęścia jako stanu nasycenia, stabilizacji i zastoju. Tej postawie przeciwstawiano elitaryzm duchowy, kult życia o silnej dynamice, kult wiecznie niezaspokojonej młodości, kult cierpienia i niedosytu.
b) Nieumiejętność życia chwilą dusz „w sznurówce”. Postawie mieszczańskiej Młoda Polska i współczesna jej powieść naturalistyczna zarzuca nieumiejętność cieszenia się doczesnością. Przeciwstawienie tych, którzy umieją beztrosko radować się chwilą, tym, którzy się ciągle o coś troszczą, czemuś zapobiegają, są zawsze w swojej swobodnej ekspansji skrępowani […].
c) Rola pieniądza. Poza urodą i tzw. prowadzeniem się atutem najmocniejszym jest niewątpliwie pieniądz i wszystko, co za pieniądze można nabyć. Mieszczaństwo stanowi tu kontrast w stosunku do cyganerii, która akcentuje przy każdej sposobności lekceważenie pieniądza, oponuje przeciw nakładaniu ceny na wszystko, obnosi swoje ubóstwo manifestacyjnie, zgrywa się na ubóstwo, jeżeli m nie naprawdę nie cierpi.
d) Mieszczańska niewrażliwość na piękno. Brak zrozumienia dla piękna jest punktem atakowanym — jak wiadomo — przez Młodą Polskę szczególnie, czemu dziwić trudno, skoro atak prowadzą ludzie, którym sztuka wypełnia życie. Zjadacz chleba nie może wyrokować o sztuce Przybyszewskiego — bo kieruje się „instynktem utylitaryzmu i groszoróbstwa”. Skoro nie rozumie zwykle sztuki, tym mniej oczywiście można się po nim spodziewać rozumienia hasła „sztuka dla sztuki”, które głosi Młoda Polska.
e) Mieszczański stosunek do erotyki i życia rodzinnego. Małżeństwo jest i dla kobiety, i dla mężczyzny rodzajem pogrzebu, ostatecznym ugięciem się pod ciężarem konwencji środowiska i powszedniości. „Od dnia ślubu mojego spałem snem odrętwiałych, snem żarłoków, snem fabrykanta Niemca przy żonie Niemce — świat cały jakoś zasnął wkoło mnie na podobieństwo moje — jeździłem po krewnych, po doktorach, po sklepach, a że dziecię ma się mi narodzić, myślałem o mamce”. Tak pisał jeszcze Krasiński w Nieboskiej.
f) Mieszczańskie kołtuństwo i filisterstwo. Póki jeszcze słowo „filister” — jak zauważa K. Wyka — oznaczało opchanego dobrobytem mieszczucha, niewrażliwego na wszelkie nowe idee, a zatem również i na idee artystyczne, krytyka filistra była w pewnym stopniu antykapitalistyczna. Ale z czasem filister staje się coraz bardziej człowiekiem nie rozumiejącym sztuki dla sztuki.
Źródło: Maria Ossowska, Moralność mieszczańska, Wrocław 1985, s. 52–66.
Przeczytaj fragment recenzji Tadeusza Boya‑Żeleńskiego. Zredaguj wypowiedź argumentacyjną, w której odniesiesz się do opinii Boya na temat sztuki Gabrieli Zapolskiej.
Zapoznaj się z fragmentem recenzji Tadeusza Boya‑Żeleńskiego. Zredaguj wypowiedź argumentacyjną, w której odniesiesz się do opinii Boya na temat sztuki Gabrieli Zapolskiej.
Okno na życieKomedia Zapolskiej ma jeszcze przed sobą przyszłość. Od czasu jak powstała, urosła; urasta ciągle. Nabiera nowych znaczeń. Kiedy ją grano jako sztukę współczesną, Dulska była typem. Dziś jest czemś więcej, jest całą epoką. Można mówić epoka pani Dulskiej, jak się mówi epoka Louis XIV, Louis XV. Jest typem, jest wyrazem epoki, i jest zarazem wieczna. Czegóż więcej potrzeba, aby wejść do Panteonu? Pani Dulska ma i tę właściwość, że się jej słucha za każdym razem na świeżo, zawsze się w niej dosłucha czegoś nowego.
Źródło: Tadeusz Boy-Żeleński, Okno na życie, Warszawa 1933, s. 174.