Autorka: Anna Wawryszuk

Temat: Stereotypy – dlaczego tak łatwo im ulegamy

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

I. Człowiek w społeczeństwie.

Uczeń:

6) analizuje poznawcze przyczyny stosowania stereotypów i związane z tym niebezpieczeństwa.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, jak powstają stereotypy i uprzedzenia;

• wskazuje niebezpieczeństwa wynikające ze stosowania stereotypów i wyjaśnia powody, dlaczego jednak im ulegamy;

• charakteryzuje modele przełamywania stereotypów;

• analizuje eksperymenty dotyczące działania stereotypów i przedstawisz wnioski.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• eksperyment myślowy;

• odwrócona klasa.

Formy pracy:

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przed lekcją zespół klasowy zostaje podzielony na grupy. Zadaniem każdej z nich jest przygotowanie prezentacji multimedialnej dotyczącej przydzielonego zagadnienia z sekcji „Przeczytaj”. Zagadnienia:

   gr. I – Jakie są cechy stereotypu?
   gr. II – Czym różni się stereotyp od uprzedzenia? (podział uprzedzeń)
   gr. III – Skąd biorą się stereotypy?
   gr. IV – Jakie są funkcje stereotypów?
   gr. V – Jak walczyć ze stereotypami?
   Prezentacje nie mogą przekroczyć 5 min.

Faza wstępna:

1. Przedstawienie tematu „Stereotypy – dlaczego tak łatwo im ulegamy” i celów zajęć.

2. Śniegowa kula. Uczniowie w parach przygotowują definicje uprzedzenia i uogólnienia. Następnie łączą się w czwórki, porównują swoje pomysły, dyskutują i tworzą wspólną wersję propozycji. W kolejnym kroku łączą się w ósemki i coraz liczniejsze grupy, aż powstaną ogólnoklasowe wersje definicji. Chętna/wybrana osoba zapisuje propozycje na tablicy.

Faza realizacyjna:

1. Przedstawienie uczniowskich prezentacji. Po każdej z nich następuje omówienie: uczniowie mogą zadawać pytania prelegentom, weryfikować i uzupełniać informacje.

2. Praca z materiałem zamieszczonym w sekcji „Film”. Uczniowie zapoznają się z treścią materiału, a potem w parach wykonują polecenia. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udziela też uczniom informacji zwrotnej.

3. Uczniowie zapoznają się z opisami eksperymentów dotyczących stereotypów i autostereotypów. Po obejrzeniu każdego z filmów dyskutują i przedstawiają swoje propozycje wyników badania. Następnie weryfikują je z odpowiedzią eksperta.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi, aby uczniowie podali przykłady, w jaki sposób można przełamywać stereotypowe myślenie własne i innych. Na zakończenie uczniowie wybierają ich zdaniem najskuteczniejsze metody.

2. Omówienie przebiegu zajęć, wskazanie mocnych i słabych strony pracy uczniów, udzielenie im informacji zwrotnej.

Praca domowa:

Napisz krótką notatkę, uwzględniając w niej najistotniejsze informacje dotyczące zagadnień poruszanych na zajęciach.

Materiały pomocnicze:

Osobowość a społeczne zachowanie się ludzi, red. Janusz Reykowski, Warszawa 1980.

Ernest R. Hilgard, Wprowadzenie do psychologii, Warszawa 1967.

Barbara Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2003.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Film” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.