Autor: Marta Kulikowska

Temat: Efekty malarskie w poezji Młodej Polski. Kolor

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• dowie się, kto jest autorem toposu ut pictura poesis;

• wyjaśni, na czym polega „malowanie słowem”;

• wskaże chwyty językowe stosowane przez młodopolan w celu uplastycznienia języka;

• wymieni ulubione kolory poetów młodopolskich;

• omówi, na czym polega malarskość wiersza Kazimierza Przerwy‑Tetmajera Na „Żelaznej drodze” pod Reglami;

• dokona przekształcenia fragmentu utworu poetyckiego na tekst prozatorski.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• prezentacja multimedialna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• kartony, farby, pędzle.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Efekty malarskie w poezji Młodej Polski. Kolor”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj”, tak aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i rozwiązywać zadania.

2. Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie prezentacji pt. „Kolor w poezji Młodej Polski” na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj” oraz informacji z innych źródeł.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: omawianie ulubionych kolorów poetów młodopolskich, wyjaśnienie, kto jest autorem toposu ut pictura poesis oraz na czym polega „malowanie słowem”.

Faza realizacyjna:

1. Prezentacje uczniów. Wybrani przed lekcją uczniowie prezentują efekty swojej pracy. Wspólne omówienie wystąpień ze szczególnym uwzględnieniem mocnych stron propozycji ucznia.

2. Praca z tekstem. Jeżeli przygotowanie uczniów do lekcji jest niewystarczające, nauczyciel prosi o indywidualne zapoznanie się z treścią w sekcji „Przeczytaj”. Każdy uczestnik zajęć podczas cichego czytania wynotowuje najważniejsze kwestie poruszone w tekście. Następnie wybrani uczniowie odczytują na głos swoje notatki.

3. Praca z multimedium. Uczniowie pracują w parach. Zapoznają się z multimedium w sekcji „Prezentacja multimedialna”. Następnie analizują treść polecenia 1.: „Na podstawie zamieszczonych w galerii wierszy wynotuj przykładowe motywy i przypisywane im w młodopolskiej poezji barwy. Wybrane osoby omawiają swoje rozwiązanie i spostrzeżenia na forum klasy.
   Następnie indywidualnie podają przykłady młodopolskich utworów poetyckich, które można określić jako „monochromatyczne”.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się” – daje uczniom czas na zapoznanie się z tekstem do ćwiczeń. Następnie uczniowie w kilkuosobowych grupach rozwiązują ćwiczenia. Nauczyciel ocenia pracę grup.

2. Jeśli starczy czasu, uczniowie pracując w czterech grupach, zamieniają klasę w pracownię malarską. Na podłodze rozkładają kartony i za pomocą farb wykonują projekty widoków z uwzględnieniem młodopolskich fascynacji kolorami. Efekty swojej pracy eksponują w wyznaczonym miejscu w szkole (na przykład w bibliotece).

3. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Prosi wybrane osoby o podsumowanie zdobytej wiedzy - w odniesieniu do zakładanych celów.

Praca domowa:

1. Dokonaj przetworzenia pierwszej części wiersza Na „Żelaznej drodze” pod Reglami w tekst prozatorski. Zachowaj malarski charakter opisu, wykorzystując jak największą liczbę określeń kolorystycznych występujących w utworze Tetmajera.

Materiały pomocnicze:

• Justyna Bajda, „Poeci – to są słów malarze…” Typy relacji między słowem a obrazem w książkach poetyckich okresu Młodej Polski, Wrocław 2010.

• Grzegorz Gazda, Słownik europejskich kierunków i grup literackich XX wieku, Warszawa 2000.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Prezentacja multimedialna”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.