Autorka: Małgorzata Krzeszowska

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Media – od cenzury po reality show

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

II. Społeczeństwo obywatelskie.

Uczeń:

6) przedstawia współczesne media w Rzeczypospolitej Polskiej – wymienia główne dzienniki, tygodniki społeczno‑polityczne, stacje telewizyjne i radiowe, portale internetowe; charakteryzuje wybrany tytuł/stację/portal ze względu na specyfikę, formy i treści przekazu;

7) krytycznie analizuje przekazy medialne i porównuje przekazy różnych mediów dotyczące tych samych wydarzeń czy procesów; formułuje własną opinię w oparciu o poznane fakty; rozpoznaje przejawy nieetycznych zachowań dziennikarzy.

Zakres rozszerzony:

X. Kontrola władzy.

Uczeń:

2) podaje przykłady kontroli władzy przez media; analizuje – na współczesnych przykładach – przypadki ograniczania praw mediów; wyjaśnia rolę Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji w Rzeczypospolitej Polskiej; wykazuje, że poziom krytycyzmu mediów często zależy od ich orientacji politycznej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia czym jest cenzura;

• podaje współczesne przykłady cenzurowania mediów;

• analizuje zmiany, jakie zaszły w mediach w II połowie XX i XXI w.;

• charakteryzuje sytuację w mediach pod kątem wolności słowa, cenzury i autocenzury.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• metoda kuli śnieżnej;

• quiz;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału, żeby w czasie zajęć móc aktywnie uczestniczyć w dyskusji i rozwiązywać zadania.

Faza wstępna

1. Przedstawienie tematu „Media – od cenzury po reality show” i celów zajęć.

2. Uczniowie przygotowują na kartkach pytania dotyczące tematu zajęć, na które chcieliby uzyskać odpowiedź w trakcie zajęć.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie poznają definicję mediów – metoda kuli śnieżnej. Uczniowie w parach ustalają definicję mediów, zapisują na karteczce, potem łączą się w czwórki i ósemki pracujące dalej nad definicją. Na koniec wspólnie decydują i wybierają definicję spośród zaproponowanych.

2. Podział klasy na grupy. Każda z nich opracowuje fragment materiału z sekcji „Przeczytaj”. Po zakończeniu pracy przedstawiciele zespołów prezentują przydzielone zagadnienie. Pozostali uczniowie sporządzają notatki, mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje.

3. Praca z materiałem zamieszczonym w sekcji „Linia chronologiczna”. Uczniowie zapoznają się z treścią multimedium, a potem w parach wykonują ćwiczenia do multimedium. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udziela też uczniom informacji zwrotnej.

4. Praca w grupach z treścią e‑materiału. Uczniowie na podstawie przeczytanego tekstu oraz informacji zawartych w multimedium w sekcji „Linia chronologiczna” układają pytania do quizu dla innych grup. Następnie wspólnie określają zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Wybrana osoba dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel nagradza zwycięską drużynę, np. ocenami z aktywności.

5. W kolejnym kroku zespół klasowy rozwiązuje ćwiczenia – od 1 do 4. Każdy z uczniów robi to samodzielnie. Po ustalonym czasie wybrane osoby przedstawiają odpowiedzi, a reszta klasy wspólnie ustosunkowuje się do nich. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie odczytują pytania, które ułożyli na początku lekcji i odpowiadają na nie.

2. Chętne/wybrane osoby dokonują podsumowania zajęć ze swojego punktu widzenia.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia interaktywne. Przygotowują uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

Zbigniew Romek, Kamila Kamińska‑Chełmiak (red.), Cenzura w PRL. Analiza zjawiska, Warszawa 2017.

Zbigniew Romek, Cenzuro wróć? Mechanizmy ograniczania wolności słowa w Polsce po 1990 roku, Warszawa 2019.

Grzegorz Ptaszek, Talk show. Szczerość na ekranie?, Warszawa 2007.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Linia chronologiczna” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.