Dla nauczyciela
Autor: Maria Gniłka‑Somerlik
Przedmiot: Język polski
Temat: Czy przemawiania można się nauczyć?
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
syntetyzuje zasady poprawnego przygotowania przemówienia;
wskazuje najczęściej występujące błędy podczas przemówienia;
formułuje plan przemówienia na dowolny temat;
przedstawia tak zwane trzy zasady retoryki.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Faza wprowadzająca
Nauczyciel rozpoczyna lekcję od aktywizującej zabawy. Zadaniem uczniów jest przedstawić aktualną prognozę pogody. Należy zwrócić uwagę, że nawet tak krótki tekst o charakterze informacyjnym powinien zawierać wszystkie konieczne elementy retoryczne: wstęp, rozwinięcie i zakończenie oraz środki retoryczne i językowe: zwroty grzecznościowe, wskaźniki zespolenia, konsekwentne formy gramatyczne. Taki tekst powinien odpowiadać na trzy pytania:
do kogo mówię?
o czym mówię?
w jakim celu mówię?
Po prezentacji prognozy pogody przygotowanej przez wybranych / chętnych uczniów cały zespół klasowy ocenia treść i formę tekstu. Nauczyciel informuje, że lekcja będzie poświęcona pogłębianiu umiejętności formułowania i przygotowania przemówienia o różnym przeznaczeniu i charakterze (nie tylko informacyjnym jak prognoza pogody).
Prezentuje „Wprowadzenie” do lekcji, jej cele i zapisuje temat na tablicy.
Faza realizacyjna
Uczniowie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj” i multimedium „Ilustracja interaktywna” – obie sekcje stanowią bazę wiedzy do dalszych działań o charakterze praktycznym. Następnie wykonują polecenia do multimedium.
Uczniowie zapoznają się z treścią sekcji „Film edukacyjny” i wykonują polecenia i ćwiczenia przyporządkowane do tego multimedium. Ta część lekcji przeznaczona jest na praktykę i zdobywanie umiejętności.
Faza podsumowująca
Uczniowie powracają do przygotowanych przez siebie na początku lekcji prognoz pogody. Na podstawie zdobytej na lekcji wiedzy wskazują na błędy i braki w tekście. Redagują teksty zgodnie z zasadami formułowania przemówienia. Wyniki pracy omawiają z nauczycielem.
Praca domowa:
Pomyśl o zagadnieniu, które szczególnie cię pasjonuje. Następnie przygotuj plan prezentacji i odpowiedz na pytania wymienione w multimedium „Film edukacyjny” jako pomocnicze.
Materiały dodatkowe:
Michał Kuziak, Jak mówić, rozmawiać, przemawiać?, Bielsko‑Biała 2005.
Dorota Zduńkiewicz‑Jedynak, Wykłady ze stylistyki, Warszawa 2008.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Ilustracja interaktywna” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.