Dla nauczyciela

Scenariusz

Autor

Learnetic SA

Temat zajęć

Dlaczego chemicy używają pojęcia mol?

Grupa docelowa

Szkoła podstawowa, klasy 7–8

Ogólny cel kształcenia

Poznanie i stosowanie pojęcia mol.

Kształtowane kompetencje kluczowe

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z dnia 18.12.2006 w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie r.

1) porozumiewanie się w języku ojczystym;

3) kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne;

4) kompetencje informatyczne;

5) umiejętność uczenia się;

Cele (szczegółowe) operacyjne

Uczeń:

  • wyjaśnia pojęcia: „mol” i „masa molowa”;

  • wyznacza masę i objętość substancji, a następnie liczbę cząsteczek lub atomów w danej próbce substancji;

  • wykonuje obliczenia z użyciem pojęć mol i masa molowa.

Metody/techniki kształcenia

  • pogadanka

  • pokaz multimedialny

  • ćwiczenia interaktywne

  • metoda problemowa

Formy organizacji pracy

  • indywidualna

  • grupowa

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca

Czynności organizacyjne.

Do przeprowadzenia tej lekcji potrzebne są:

- próbki różnych substancji – np. po cztery na grupę uczniów, może to być siarka na szalkach Petriego, opiłki żelaza na szalkach Petriego, woda w zlewkach, zważone kawałki wstążki magnezowej na szkiełkach – nauczyciel przed zajęciami powinien zważyć próbki lub zmierzyć ich objętość, aby potem móc sprawdzić odpowiedzi uczniów;

- waga, szkło miarowe;

- niezbędne szkło i sprzęt laboratoryjny;

- odzież ochronna.

Nauczyciel przedstawia temat lekcji. Informuje uczniów, że podczas lekcji poznają bliżej jednostkę stosowaną w chemii, zwaną molem.

Nauczyciel pyta uczniów, w jakich jednostkach można określić ilość substancji. Pyta, czy wiedzą, co to jest tuzin. Informuje uczniów, że obejrzą film o jednostce, która jest takim chemicznym tuzinem.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie oglądają film „Dlaczego chemicy używają pojęcia mol?”.

2. Nauczyciel pyta uczniów, jak można zdefiniować mol. Zapisuje na tablicy liczbę Avogadra.

Pyta, co oznacza ta liczba.

Do czego służy?

Dlaczego jest przydatna, dlaczego nie mówimy po prostu o liczbie cząsteczek lub atomów w jakiejś próbce substancji?

Nauczyciel mówi, że teraz uczniowie sami wyznaczą liczbę cząsteczek lub atomów w próbkach różnych substancji. Problemem do rozwiązania będzie:

W jaki sposób można wyznaczyć liczbę cząstek (cząsteczek lub atomów) w próbce substancji?

3. Nauczyciel rozdaje uczniom próbki. Każda grupa dostaje na przykład (w zależności od dostępności):

- próbki siarki na szalkach Petriego;

- opiłki żelaza na szalkach Petriego;

- po kawałku wstążki magnezowej;

- próbki wody w zlewkach.

Nauczyciel powinien wcześniej zanotować masę lub objętość wydanych substancji, aby po wykonaniu zadania móc sprawdzić, czy uczniowie dobrze rozwiązali zadanie.

4. Uczniowie będą pracować w grupach 2- lub 3‑osobowych.

Aby rozwiązać problem, powinni: wybrać metodę badawczą, zaprojektować doświadczenie, wykonać pomiary i obliczenia.

5. Uczniowie formułują założenia i wybierają metodę badawczą – powinni założyć, że mogą wyznaczyć liczbę cząsteczek lub atomów, ważąc próbkę lub mierząc jej objętość, a następnie dokonując obliczeń z wykorzystaniem pojęcia mola. Być może konieczne jest przypomnienie, ile wynosi gęstość wody i jak wyznaczyć masę próbki wody, znając jej objętość. Nauczyciel weryfikuje hipotezy i projekty doświadczeń wykonane przez uczniów, następnie udostępnia uczniom wagi i naczynia miarowe.

6. Uczniowie przystępują do pracy doświadczalnej, wykonują obliczenia, wypełniają kartę pracy 1 (lub sporządzają odpowiednie notatki w zeszytach).

7. Uczniowie pokazują wyniki swojej pracy, pamiętają o robieniu notatek. Nauczyciel weryfikuje wyniki uczniów.

RtCWgSsnXdmNF1
Karta pracy 1
Źródło: LEARNETIC SA, licencja: CC BY 4.0.

Faza podsumowująca

Wspólnie z uczniami nauczyciel podsumowuje wyniki pracy.

Zadaje pracę domową. Może poinformować, że na następnych zajęciach przeprowadzą reakcję spalania magnezu lub syntezy siarczku żelaza, aby przekonać się, czy wynik reakcji potwierdzi obliczenia.

Praca domowa

Rozwiązać zadania z karty pracy nr 2.

RXvHvWlTKtksx1
Karta pracy 2
Źródło: LEARNETIC SA, licencja: CC BY 4.0.
m0fc3bb3cb6ebadc6_1520324527645_0

Metryczka

Tytuł

Dlaczego chemicy używają pojęcia mol?

Temat lekcji z e‑podręcznika, do którego e‑materiał się odnosi

Gimnazjum klasa 1

2.9. Interpretacja zapisów chemicznych

Przedmiot

Chemia

Etap edukacyjny

Szkoła podstawowa, klasy 7–8

Podstawa programowa

II. Wewnętrzna budowa materii. Uczeń:

8) opisuje, czym różni się atom od cząsteczki; interpretuje zapisy, np.: HIndeks dolny 2, 2H, 2HIndeks dolny 2;

III. Reakcje chemiczne. Uczeń:

6) oblicza masy cząsteczkowe pierwiastków występujących w formie cząsteczek i związków chemicznych;

7) stosuje do obliczeń prawo stałości składu i prawo zachowania masy (wykonuje obliczenia związane ze stechiometrią wzoru chemicznego i równania reakcji chemicznej).

Kompetencje kluczowe

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z dnia 18.12.2006 w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie r.

1) porozumiewanie się w języku ojczystym;

3) kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne;

4) kompetencje informatyczne;

5) umiejętność uczenia się;

Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia

Uczeń:

  • wyjaśnia pojęcia: „mol” i „masa molowa”

  • interpretuje ilościowo równania reakcji z wykorzystaniem pojęcia mol,

  • wykonuje proste obliczenia z użyciem pojęć mol i masa molowa

Powiązanie z e‑podręcznikiem

https://www.epodreczniki.pl/reader/c/153030/v/43/t/student-canon/m/i7gPfQFCwd

Słowniczek