Autor: Stanisław Mrozowicz

Temat: Rozbicie dzielnicowe

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• opisuje podział Polski przez władców z dynastii Piastów;

• wymienia motywy, jakimi kierował się Bolesław III Krzywousty, dzieląc państwo na dzielnice;

• opisuje zagrożenia, jakie wiązały się z rozbiciem państwa na niezależne księstwa;

• wyjaśnia, dlaczego próby jednoczenia państwa w XIII wieku nie powiodły się.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy zawartość sekcji „Wprowadzenie”, przedstawia temat oraz cele zajęć.

2. Prowadzacy poleca uczniom przygotować w parach pytania z nim związane. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z tematem lekcji? W ten sposób ucznioiwe ustalają kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują na kartkach minimum pięć pytań do tekstu dotyczącego rozbicia dzielnicowego w Polsce. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Nauczyciel dzieli uczniów na 5‑osobowe grupy, które losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

2. Praca z pierwszym multimedium („Mapa interaktywna”). Uczniowie zapoznają się z mapą i wykonują indywidualnie polecenie nr 2 „Wyjaśnij, dlaczego dla księcia Henryka Sandomierskiego dzielnicę wydzielono z dzielnicy senioralnej”. Wybrany uczeń (wskazany lub ochotnik) przedstawia odpowiedź, a reszta klasy wspólnie ustosunkowuje się do niej. W podobny sposób uczniowie wykonują polecenie nr 3, wyjaśniając, jaki status po wprowadzeniu w życie statutu Bolesława Krzywoustego miało Pomorze i kto w nim sprawował władzę.

3. Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Nauczyciel prezentuje nagranie z ekspertem. Tym razem uczniowie pracują w grupach 4‑osobowych, przygotowując odpowiedź na polecenie nr 3. Omawiają w zespołach, które ziemie polskie uległy największym podziałom, a które najmniejszym, uzasadniając swój wybór. Po wyznaczonym czasie wybrane grupy odczytują swoje odpowiedzi na forum. Inni uczniowie uzupełniają ich wypowiedzi. Nauczyciel pilnuje porządku pracy i może korygować odpowiedzi w razie potrzeby.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji „Rozbicie dzielnicowe” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli? Na koniec poleca chętnemu uczniowi podsumowanie i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.

2. Na zakończenie nauczyciel dokonuje oceny pracy grup uczniowskich.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Wielka historia świata. Tomy 1‑12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności); Świat Książki 2004‑2006.

Wielka historia Polski, tomy 1‑10; Oficyna Wydawnicza FOGRA, Kraków 2016.

Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011‑2019.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie na podstawie sekcji „Mapa interaktywna” przygotowują prezentację multimedialną będącą podsumowaniem lekcji.