Dla nauczyciela
Autorki: Małgorzata Kosińska‑Pułka, Bożena Święch
Przedmiot: Język polski
Temat: „Niegrzeczni wizjonerzy końca XX wieku”. Jak pokolenie „BruLionu” rozumie „bycie poetą”?
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele lekcji. Uczeń:
Poznaje wybrane wiersze poetów pokolenia „BruLionu”.
Ocenia związek poetów pokolenia „BruLionu” z tradycją kultury.
Uzasadnia swój głos na temat powinności poezji na podstawie sekcji „Przeczytaj” oraz „Sprawdź się” e‑materiału.
Redaguje wiersz inspirowany poezją pokolenia „BruLionu”.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
burza mózgów;
metaplan.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Niegrzeczni wizjonerzy końca XX wieku”. Jak pokolenie „Brulionu” rozumie „bycie poetą”?. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i „Sprawdź się”. Uczniowie przygotowują się do roli przedstawiciela jednej z grup – zwolennika pokolenia ,,BruLionu” lub krytyka tej grupy poetyckiej.
Chętni uczniowie przygotowują się do głośnego czytania wybranego utworu poetyckiego zamieszczonego w e‑materiale.
Przebieg lekcji
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel rozpoczyna zajęcia od burzy mózgów związanej z wyjaśnieniem znaczenia wyrazu „brulion”. Uczniowie konfrontują swoje wypowiedzi z objaśnieniami dostępnymi w słownikach.
Nauczyciel objaśnia uczniom zasady pracy z wykorzystaniem metaplanu. Przypomina, że metaplan jest techniką dyskusji porządkowanej przez trzy pytania: „Jak jest?”, „Jak powinno być?”, „Dlaczego nie jest tak, jak powinno być?”. Czwartym elementem metaplanu są wnioski lub rozwiązania. Metaplan ma postać graficzną.
Podanie celu i tematu zajęć.
Faza realizacyjna:
Uczniowie dzielą się na dwie grupy:
1) Obrońcy powinności artysty według pokolenia „BruLionu”,
2) Zwolennicy przekonania, że literatura ma budować klasyczne wartości, których nie powinno się niszczyć.Uczniowie pracują w grupach metodą metaplanu.
Korzystając z sekcji „Przeczytaj” oraz „Sprawdź się”, analizują:
Grupa I. Co stanowi problem dla przeciwników pokolenia „BruLionu”?
Grupa II. Co jest problemem dla pokolenia „BruLionu”?
Grupy I oraz II ustalają, każda dla określonego przez siebie problemu: Jak jest? Jak być powinno? Dlaczego nie jest tak, jak być powinno? Co robić?
Nauczyciel lub wybrani uczniowie mogą zredagować na podstawie e‑materiału przykładowe pytania, które ułatwią pracę grup, np.:
- Jak definiuje rolę poezji Zbigniew Herbert?
- Jak rozumieją rolę poezji poeci „BruLionu”?
- Jak rozumieją rolę poezji przeciwnicy „BruLionu”?
- Co należy robić, aby poezja nie została zepchnięta na margines?
- Czego robić nie należy, aby poezja „BruLionu” nie dała się zepchnąć na margines?Uczniowie, pracując w grupach, wykonują ćwiczenia z e‑materiału: 1, 3, 7, 9. Wnioski wynikające z realizacji zadań i przygotowane przed lekcją głośne odczytanie wybranych utworów poetyckich wykorzystują w czasie prezentacji opracowanego metaplanu.
Uczniowie prezentują efekty swojej pracy i udzielają informacji zwrotnej koleżankom i kolegom.
Faza podsumowująca:
Uczniowie, w swobodnej dyskusji, zastanawiają się, czy zapisane w tytule lekcji określenie poetów pokolenia „BruLionu” „niegrzecznymi wizjonerami końca XX wieku” jest słuszne.
Nauczyciel ocenia aktywność uczniów, komentuje kreatywność proponowanych i zastosowanych rozwiązań.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują jedno z zaproponowanych poleceń:
1) Przypomnij sobie, w jaki sposób pokolenie „BruLionu” rozumie „bycie poetą”. Napisz krótki utwór poetycki inspirowany twórczością przynależących do niego poetów.
2) Wykonaj pisemnie ćwiczenie 5 z e‑materiału i wykorzystaj dołączone do polecenia teksty.
3) Przeczytaj wiersz Krzysztofa Jaworskiego Mickiewicz dojada Słowackiemu. Wybierz te fragmenty tekstów krytycznych, które można odnieść do utworu Krzysztofa Jaworskiego.
Materiały pomocnicze:
Wojciech Strokowski, Polonista polimedialny, w: Polonista w szkole, pod red. Anny Janus‑Sitarz, Kraków 2004.
Krzysztof Jaworski, Mickiewicz dojada Słowackiemu, w: Ciąg Fibonacciego. 111 wierszy, Warszawa 2019.
Beata Utkowska, Poeci „BruLionu” – kontestatorzy czy moraliści?, „Napis” 2001, nr 17.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Schemat” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.