Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Autor: Martyna Wojtowicz

Przedmiot: Historia

Temat: Budowa potęgi Prus i absolutyzm oświecony Fryderyka II

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Zakres podstawowy
XXIV. Europa w dobie oświecenia. Uczeń:
3) charakteryzuje absolutyzm oświecony na przykładach państw sąsiadujących z Rzecząpospolitą Obojga Narodów;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • opisuje, w jaki sposób powstało Królestwo Prus;

  • charakteryzuje absolutyzm brandenbursko‑pruski i władców absolutnych;

  • przedstawia reformy, jakie wprowadzili w Prusach poszczególni władcy w XVII i XVIII w.;

  • wyjaśnia znaczenie militaryzmu pruskiego.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

  • analiza materiału źródłowego (porównawcza);

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Nauczyciel prosi, aby uczniowie przypomnieli sobie, w jaki sposób powstały Prusy Książęce i co zawdzięczają Albrechtowi Hohenzollernowi.

Faza wstępna:

  1. Wyświetlenie przez nauczyciela na tablicy tematu oraz celów lekcji, a następnie określenie kryteriów sukcesu.

  2. Nauczyciel poleca jednemu z uczniów, aby krótko przypomniał informacje, które uczniowie mieli powtórzyć przed lekcją. W razie potrzeby uzupełnia wypowiedź ucznia.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel przedstawia drogę, jaką przeszły Prusy od lenna Rzeczypospolitej po niezależne państwo i królestwo. Omawia rolę Wielkiego Elektora i powstanie Królestwa w Prusach, wprowadzane reformy, a także militaryzm pruski budowany w XVIII w.

  2. Praca z pierwszym multimedium („Prezentacja multimedialna”). Nauczyciel poleca, aby uczniowie w parach zapoznali się z tekstami źródłowymi; jedna osoba opracowuje materiały dotyczące Fryderyka Wilhelma I, druga – Fryderyka II. Następnie uczniowie przedstawiają drugiej osobie w parze najważniejsze informacje. Dwie wskazane przez prowadzącego osoby prezentują swoją pracę na forum klasy, nauczyciel, jeśli to potrzebne, dopowiada istotne elementy.

  3. Następnie nauczyciel prosi, aby uczniowie indywidualnie wykonali polecenie 3 – wskazali fragmenty tekstów zgodne z ideami absolutyzmu oświeconego w wydaniu pruskim.

  4. Nauczyciel odtwarza film edukacyjny i prosi, aby w jego trakcie uczniowie zwracali uwagę na to, w jaki sposób Fryderyk II budował swój wizerunek. Po emisji filmu zadaje uczniom pytanie: Które określenie – despota oświecony czy filozof na tronie – waszym zdaniem opisuje tego władcę najlepiej? Uczniowie przedstawiają swoje opinie wraz z uzasadnieniem.

Faza podsumowująca:

  1. W ramach podsumowania uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia 1 oraz 5, porównują procesy budowania absolutyzmu we Francji i w Prusach.

  2. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach nauczyłem się/nauczyłam się…

  3. Na zakończenie nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

Praca domowa:

Wykonaj polecenie 2 dołączone do prezentacji multimedialnej.

Materiały pomocnicze:

S. Salmonowicz, Prusy – dzieje państwa i społeczeństwa, Warszawa 2004.

Wiek XVI–XVIII w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska‑Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1990.

Wielka Historia Świata, t. 1–12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności), Świat Książki 2004–2006.

Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011–2019.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z informacjami w sekcji „Prezentacja multimedialna”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach. Wówczas w trakcie fazy realizacyjnej mogą – bez potrzeby zapoznawania się z tekstami – wykonywać polecenia (indywidualnie, w parach) dołączone do multimedium.

Spis nieopisanych ilustracji:

  • Ćwiczenie 5 - Ilustracja A: Charles le Brun, Portret Ludwika XIV i Colberta, 1666 r.; domena publiczna, Wikimedia Commons.

  • Ćwiczenie 5 - Ilustracja B: Portret Fryderyka II Pruskiego, 1763 r.; domena publiczna, Wikimedia Commons.