Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Przyczyny i skutki wysokiego i niskiego przyrostu naturalnego

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II

Podstawa programowa

VIII. Przemiany struktur demograficznych i społecznych oraz procesy osadnicze: rozmieszczenie i liczba ludności, przemiany demograficzne, migracje, zróżnicowanie narodowościowe, etniczne i religijne, kręgi kulturowe, sieć osadnicza, procesy urbanizacji, rozwój obszarów wiejskich.

Uczeń:

3) opisuje etapy rozwoju demograficznego ludności na przykładach wybranych krajów świata oraz ocenia konsekwencje eksplozji demograficznej lub regresu demograficznego w wybranych państwach.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

  • wyjaśnia pojęcie eksplozji demograficznej i implozji demograficznej,

  • wymienia główne przyczyny i skutki wysokiego i niskiego przyrostu naturalnego,

  • proponuje sposoby radzenia sobie z niskim lub wysokim przyrostem naturalnym w wybranych państwach.

Strategie nauczania: konektywizm

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, praca z e‑materiałem, burza mózgów

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Gwiazda A., Świat między eksplozją i implozją demograficzną, 18.09.2015, geopolityka.org (dostęp 27.07.2021).

Jelonek A., Soja M., Podstawy geografii ludności, IGiGP UJ, Kraków 2013.

Jędrzejczyk D., Podstawy geografii ludności, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa 2001.

Klimska A., Kaniewska M., Eksplozja demograficzna – zagrożenia i dylematy etyczno‑prawne, „Studia Ecologiae et Bioethicae” 2015, t. 13, nr 1, s. 125–143.

Walmsey D.J., Lewis G.J., Geografia człowieka. Podejście behawioralne, tłum. E. Nowosielska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

  • Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie obecności).

  • Dialog z uczniami mający na celu usystematyzowanie wiadomości na temat modelu przejścia demograficznego.

  • Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

  • Nauczyciel rozpoczyna dyskusję na temat pojęć: przyrost naturalny, eksplozja demograficzna, implozja demograficzna. Uczniowie zgłaszają swoje pomysły dotyczące definicji tych pojęć i związku z modelem przejścia demograficznego.

  • Po zakończonej dyskusji nauczyciel wyświetla blok „Przeczytaj” i prezentuje uczniom pozostałe informacje oraz weryfikuje ich przypuszczenia. Następnie prosi o wykonanie polecenia 1 i 2 z bloku tekstowego. Chętni uczniowie zgłaszają swoje pomysły, a następnie nauczyciel podsumowuje ich propozycje.

  • Po tym etapie nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy. Grupy mają za zadanie przedyskutować między sobą i zapisać w zeszytach swoje pomysły dotyczące następujących zagadnień:

    • grupa 1: przyczyny eksplozji demograficznej,

    • grupa 2: skutki eksplozji demograficznej,

    • grupa 3: przyczyny implozji demograficznej,

    • grupa 4: skutki implozji demograficznej.

  • Po zakończonej pracy zespoły po kolei prezentują wyniki swojej pracy (na forum klasy). Po każdym wystąpieniu następuje klasowa dyskusja. Pozostali uczniowie zadają pytania, przedstawiają inne stanowiska na określone tematy. Nad przebiegiem dyskusji czuwa nauczyciel.

  • Następnie, po zakończonej pracy w grupach, nauczyciel rozpoczyna burzę mózgów na temat sposobów radzenia sobie ze skutkami niskiego lub wysokiego przyrostu naturalnego. Uczniowie zapisują na tablicy swoje pomysły. Mogą one być sformułowane w sposób ogólny (globalny) lub dotyczyć przykładów działań konkretnego państwa. Nad przebiegiem pracy czuwa nauczyciel, który po tym ćwiczeniu podsumowuje i koryguje zapisane wnioski.

  • W następnym etapie lekcji nauczyciel wyświetla na tablicy zadania z bloku „Sprawdź się”. Wskazani uczniowie podchodzą do tablicy i rozwiązują je.

Faza podsumowująca

  • Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez wyświetlenie przez nauczyciela grafiki interaktywnej i krótkie omówienie jej (w nawiązaniu do pracy w grupach).

  • Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów, ocenia pracę w grupach i przypomina cele zajęć.

  • Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

  • Znalezienie i streszczenie kilku artykułów naukowych lub popularnonaukowych na temat sposobów ograniczania negatywnych skutków niskiego lub wysokiego przyrostu naturalnego w różnych państwach.

  • Opcjonalnie można także prosić o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended learning).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafika interaktywna może zostać uzupełniająco wykorzystana podczas zajęć poświęconych problemom demograficznym w skali globalnej i krajowej (zakres rozszerzony: XXI. 1).

Sprawdź się