Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Polska w latach 1957–1981 – podsumowanie

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• omawia najważniejsze wydarzenia w historii Polski od 1957 do 1981 r.

• charakteryzuje etapy tworzenia się opozycji antyrządowej w Polsce po 1956 r.

• wyjaśnia, jakie były przyczyny protestów obywatelskich i czy „mała stabilizacja” oraz budowanie „drugiej Polski” mogły zaspokoić społeczne potrzeby.

• sprawdza swój stan wiedzy na temat wydarzeń w Polsce w latach 1957–1981 przez wykonanie zestawu ćwiczeń.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Nauczyciel poleca uczniom, aby powtórzyli wiadomości obejmujące wydarzenia w Polsce w latach 1957–1981. Mogą wykorzystać do tego e‑materiał (bez multimedium i zestawu ćwiczeń).

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla uczniom temat zajęć i poleca, by na jego podstawie uczniowie sformułowali cele lekcji oraz kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel poleca, by uczniowie w parach opracowali mapy myśli związane z tematem. Dotyczyć będą one: Października 56', Marca 68', Grudnia 70', wydarzeń sierpniowych, stanu wojennego. Nauczyciel umieszcza narysowane mapy myśli w widocznym miejscu sali. Wybrana osoba z danej pary przedstawia przygotowane propozycje, a pozostali uczniowie się do nich odnoszą i uzupełniają je o swoje propozycje.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel prosi uczniów, by wykonali indywidualnie sześć wybranych ćwiczeń z e‑podręcznika celem przypomnienia sobie faktów dotyczących wydarzeń w Polsce w omawianym okresie. Weryfikuje wspólnie z uczniami poprawność odpowiedzi i udziela informacji zwrotnej.

2. Następnie dzieli uczniów na dwie, trzy lub cztery grupy i zapowiada, że zagrają w grę interaktywną sprawdzającą ich wiedzę. Będzie to quiz na wzór Milionerów, ale z ograniczeniem czasu na udzielenie odpowiedzi. Prosi, aby grupy wyłoniły liderów, którzy będą odpowiadali na pytania. Pozostałe osoby odgrywają rolę publiczności, która może udzielać podpowiedzi. Zwycięża ta grupa, która najszybciej odpowie poprawnie na wszystkie pytania.

3. Uczniowie grają w grę interaktywną. Grupy rywalizują ze sobą i ta. Uczniowie grupy, która najszybciej rozwiąże quiz, będą nagrodzeni za aktywność oceną bardzo dobrą.

4. Podsumowując quiz, nauczyciel odwołuje się do wiedzy uczniów i pyta: Które z pytań sprawiło wam największą trudność? Uczniowie zgłaszają swoje odpowiedzi lub wątpliwości, wspólnie z koleżankami i kolegami omawiają poruszane zagadnienia.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się dowiedzieli? Czy są zagadnienia, które chcieliby dodatkowo poruszyć?

2. Na zakończenie nauczyciel ocenia pracę wylosowanej grupy. Prosi uczniów o samoocenę dotyczącą współpracy w zespole oraz wykonanego zadania. Ocenia pracę wybranych uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj w domu ćwiczenia niezrealizowane na lekcji.

2. Opracuj podsumowanie tematu „Polska w latach 1957–1981 – podsumowanie” w formie pytań do krzyżówki. W krzyżówce wykorzystaj te pojęcia: cenzura, ZOMO, antysemityzm, „Dziady”, KPN, KOR, Solidarność, WRON, sankcje.

Materiały pomocnicze:

J. Kochanowski, Dzieje najnowsze po 1939 roku. Ćwiczenia źródłowe z historii dla szkół średnich, t. 5, Warszawa 1999.

M. Machałek, K. Rembacka, Szczecin. [...] Materiały edukacyjne, Szczecin 2007.

R. Kaczmarek, Historia Polski 1914‑1989, Warszawa 2010.

W. Roszkowski, Historia Polski 1914–2015, Warszawa 2017.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Gra interaktywna może być wykorzystana zarówno do sprawdzenia wiedzy indywidualnej uczniów podczas lekcji (każdy uczeń odpowiada samodzielnie), jak i do sprawdzenia wiedzy poza lekcją, np. przy powtórce wiadomości.

Spis nieopisanych ilustracji

• Ćwiczenie 4 - Ilustracja A: Pralka „Frania”; fot. Darekm135, Wikimedia Commons, licencja: CC BY‑SA 3.0.

• Ćwiczenie 4 - Ilustracja B: Gramofon „Bambino”; fot. Wojciech Pysz, Wikimedia Commons, licencja: CC BY‑SA 3.0.

• Ćwiczenie 5: Polski Fiat 126p; fot. P‑szat, Wikimedia Commons, domena publiczna.

• Ćwiczenie 6: Pomnik Poległych Stoczniowców 1970; fot. Avi1111, Wikimedia Commons, licencja: CC BY‑SA 3.0.

• Ćwiczenie 7: Jacek Kuroń na demonstracji 1 maja 1989 r.; Andrzej Iwański (Scanned by Europeana 1989), Wikimedia Commons, licencja: CC BY‑SA 3.0.

• Ćwiczenie 10: Mieczysław Jagielski i Lech Wałęsa podpisują Porozumienie Gdańskie; Fot. PAP/CAF/Z. Trybek; dzieje.pl, lic. edukacyjna.

• Ćwiczenie 11: Plakat Solidarności w stanie wojennym; dostępny w internecie: www.solidarnosc.org.pl, lic. edukacyjna.