Dla nauczyciela
Autorka: Dorota Czarny
Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie
Temat: Typy ustrojów politycznych
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Zakres rozszerzony
V. Państwo, myśl polityczna i demokratyzacja.
Uczeń:
8) przedstawia założenia faszyzmu, nazizmu i komunizmu oraz dokonuje ich krytyki z punktu widzenia praw człowieka i demokracji.
VII. Rywalizacja o władzę.
Uczeń:
1) przedstawia proces ewolucji instytucjonalnej i ideologicznej partii politycznych; charakteryzuje funkcje partii politycznych;
4) przedstawia systemy partyjne w państwach niedemokratycznych – monopartyjny, partii hegemonicznej; wykazuje, że w państwach tego typu mogą istnieć systemy charakteryzujące się pozornym pluralizmem lub takie, w których partie nie mają realnego znaczenia.
VIII. Modele sprawowania władzy.
Uczeń:
18) rozpoznaje przejawy zagrożeń dla funkcjonowania demokracji; porównuje specyfikę państwa autorytarnego i totalitarnego.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
Cele operacyjne:
Uczeń:
wskazuje różnice między typami ustrojów politycznych;
analizuje typy poleceń do ćwiczeń dotyczących typów ustrojów politycznych;
ocenia swoją wiedzę, wykonując zestaw ćwiczeń.
Strategie nauczania:
konstruktywizm.
Metody i techniki nauczania:
burza mózgów;
mapa myśli;
analiza tekstów źródłowych;
wędrujące plakaty;
dyskusja.
Formy zajęć:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
flipcharty i markery.
Przebieg zajęć:
Przed lekcją
1. Uczniowie mają za zadanie zapoznać się z e‑materiałem dotyczącym typów ustrojów politycznych w celu aktywnego uczestnictwa w lekcji podsumowującej.
Faza wstępna
1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.
2. Nauczyciel prosi uczniów o wymienienie typów ustrojów politycznych i przygotowanie na tablicy mapy mentalnej.
3. Wybrana osoba zapisuje na tablicy przykłady podawane przez kolegów.
Faza realizacyjna
1. Uczniowie dzielą się na pięć grup. Zespoły otrzymują arkusze flipcharta i markery. Każda grupa opracowuje przydzielone zadanie.
Na podstawie e‑materiału (podsumowania, ćwiczeń, tekstów źródłowych) opracowują:
grupa 1 – demokracja;
grupa 2 – komunizm;
grupa 3 – faszyzm;
grupa 4 – nazizm;
grupa 5 – autorytaryzm.
2. Po wyznaczonym czasie grupy przekazują swoje plakaty kolegom i koleżankom po ich prawej stronie (zgodnie z ruchem wskazówek zegara). Każda grupa ma obowiązek zapoznać się z pracą grupy poprzedniej i nanieść swoje opinie, spostrzeżenia i uwagi – zapisuje je innym kolorem niż grupa wcześniejsza. Plakaty krążą po klasie, aż wrócą do początkowej grupy.
3. Poszczególne zespoły zawieszają plakaty na przygotowanym miejscu (tablica – mapa mentalna). Wyznaczone osoby prezentują informacje wypracowane przez siebie i pozostałe osoby.
4. Na podstawie poznanych materiałów uczniowie odpowiadają na pytanie, jakie są różnice między poznanymi typami ustrojów politycznych.
5. Uczniowie w parach wykonują wskazane przez nauczyciela ćwiczenia, a następnie wspólnie omawiają odpowiedzi.
Faza podsumowująca
1. Nauczyciel wyznacza ucznia do podsumowania lekcji. Klasa uzupełnia wypowiedź i wspólnie formułuje wnioski, które zostają zapisane na tablicy. Uczniowie zapisują je w zeszytach.
2. Osoby lub grupy angażujące się w czasie lekcji zostają ocenione.
Praca domowa:
Utrwalić powtarzany materiał do sprawdzianu.
Wykonać samodzielnie ćwiczenia w e‑materiale.
Materiały pomocnicze:
John Stuart Mill, O wolności, Warszawa 1999.
Marlena Śliwa, Społeczne i psychologiczne aspekty totalitaryzmu, repozytorium.uni.wroc.pl.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Zasoby multimedium można wykorzystać do przeprowadzenia lekcji odwróconej.