1
Pokaż ćwiczenia:
RvaziS5x9Rfz11
Ćwiczenie 1
Wskaż państwa, w których funkcjonował bądź nadal funkcjonuje system komunistyczny. Możliwe odpowiedzi: 1. Chiny, 2. Kuba, 3. Włochy, 4. Niemcy, 5. ZSRS, 6. Korea Północna, 7. Etiopia, 8. Szwajcaria
R1GjjhS90ycZG1
Ćwiczenie 2
Łączenie par. Zdecyduj, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe. Kontrola sądowa jest instytucjonalną gwarancją funkcjonowania państwa prawa. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W systemie autorytarnym może funkcjonować partia opozycyjna do rządzącej. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W systemie totalitarnym państwo dba o całkowitą kontrolę życia społecznego przez angażowanie obywateli w działalność niezależnych organizacji i stowarzyszeń. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Państwo totalitarne nie może funkcjonować bez rozbudowanego aparatu propagandowego. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
RZMeQWfUO7HRl1
Ćwiczenie 3
Połącz polityków z niedemokratycznymi państwami, którymi rządzili. Józef Stalin. Możliwe odpowiedzi: 1. Chińska Republika Ludowa, 2. Państwo Hiszpańskie, 3. Korea Północna, 4. Związek Socjalistycznych Republik Sowieckich, 5. Królestwo Włoch, 6. Rzesza Niemiecka, 7. Republika Kuby. Adolf Hitler. Możliwe odpowiedzi: 1. Chińska Republika Ludowa, 2. Państwo Hiszpańskie, 3. Korea Północna, 4. Związek Socjalistycznych Republik Sowieckich, 5. Królestwo Włoch, 6. Rzesza Niemiecka, 7. Republika Kuby. Benito Mussolini. Możliwe odpowiedzi: 1. Chińska Republika Ludowa, 2. Państwo Hiszpańskie, 3. Korea Północna, 4. Związek Socjalistycznych Republik Sowieckich, 5. Królestwo Włoch, 6. Rzesza Niemiecka, 7. Republika Kuby. Mao Tse-tung. Możliwe odpowiedzi: 1. Chińska Republika Ludowa, 2. Państwo Hiszpańskie, 3. Korea Północna, 4. Związek Socjalistycznych Republik Sowieckich, 5. Królestwo Włoch, 6. Rzesza Niemiecka, 7. Republika Kuby. Francisco Franco. Możliwe odpowiedzi: 1. Chińska Republika Ludowa, 2. Państwo Hiszpańskie, 3. Korea Północna, 4. Związek Socjalistycznych Republik Sowieckich, 5. Królestwo Włoch, 6. Rzesza Niemiecka, 7. Republika Kuby. Fidel Castro. Możliwe odpowiedzi: 1. Chińska Republika Ludowa, 2. Państwo Hiszpańskie, 3. Korea Północna, 4. Związek Socjalistycznych Republik Sowieckich, 5. Królestwo Włoch, 6. Rzesza Niemiecka, 7. Republika Kuby. Kim Ir Sen. Możliwe odpowiedzi: 1. Chińska Republika Ludowa, 2. Państwo Hiszpańskie, 3. Korea Północna, 4. Związek Socjalistycznych Republik Sowieckich, 5. Królestwo Włoch, 6. Rzesza Niemiecka, 7. Republika Kuby
1
Ćwiczenie 4

Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.

1
Agata Kunicka‑Goldfinger, Maciej Podbielkowski, Joanna Piłat Repetytorium. Wiedza o społeczeństwie. Liceum – poziom podstawowy i rozszerzony

Jestem pod niemiłym wrażeniem natarczywej kampanii propagandowej przed nadchodzącym referendum. Obywatele mają zdecydować o przedłużeniu kadencji urzędującego prezydenta, generała Delgado, o kolejne sześć lat. Jego przemówienia transmituje na okrągło główny kanał telewizji. Energiczny przywódca zapowiada rozliczenie spekulantów i zaostrzenie kar za przemyt papierosów i alkoholu.

Tylko lokalne rozgłośnie radiowe wzywają do głosowania na nie lub całkowitego bojkotu. Ostatnio pod zarzutem nieprawidłowości finansowych zdelegalizowano największe ze stowarzyszeń monitorujących przestrzeganie praw człowieka w tym kraju. Wskaźniki inflacji i prognozy nie napawają optymizmem, ale rząd tłumaczy, że to wina koniunktury na światowym rynku paliw.

wos Źródło: Agata Kunicka‑Goldfinger, Joanna Piłat, Maciej Podbielkowski, Repetytorium. Wiedza o społeczeństwie. Liceum – poziom podstawowy i rozszerzony, Warszawa – Bielsko-Biała 2011, s. 181.
R1XdroGvqFzh9
Uzasadnij, że w przedstawionym fragmencie scharakteryzowano autorytarny reżim polityczny. (Uzupełnij).
2
Ćwiczenie 5

Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.

1
Konstytucja Hiszpanii z dnia 27 grudnia 1978 r.

Art. 16
Zapewnia się jednostkom i wspólnotom wolność w sferze ideologii, religii i kultu. Korzystanie z tych wolności podlega tylko takim ograniczeniom, jakie są konieczne dla utrzymania ładu publicznego chronionego przez ustawę.

Nikt nie może być zobowiązany do składania oświadczeń co do swej ideologii, religii lub swych przekonań.

Żadne wyznanie nie ma charakteru państwowego. Władze publiczne uwzględniają przekonania religijne społeczeństwa hiszpańskiego i utrzymują wynikające z tego stosunki współpracy z Kościołem katolickim i pozostałymi wyznaniami.

wos2 Źródło: Konstytucja Hiszpanii z dnia 27 grudnia 1978 r., tłum. Tadeusz Mołdawa.
RmJys6lK3mFCx
Zaznacz zdania fałszywe. Możliwe odpowiedzi: 1. Ustrój Hiszpanii wciela zasadę państwa wyznaniowego., 2. Kościół katolicki jest uprzywilejowany w porównaniu do innych wyznań., 3. Konstytucja realizuje model „przyjaznego rozdziału państwa i Kościoła”., 4. Hiszpania jest państwem neutralnym światopoglądowo.

Materiał źródłowy do ćwiczeń nr 6–7.

1
John Stuart Mill O wolności

Celem niniejszego szkicu jest stwierdzenie jednej bardzo prostej zasady, która winna przyświecać wszelkim próbom kontrolowania lub przymuszania jednostki przez społeczeństwo, bez względu na to, czy używa ono siły fizycznej w postaci sankcji prawnych, czy też przymusu moralnego opinii publicznej. Zasada ta brzmi, że jedynym celem usprawiedliwiającym ograniczenie przez ludzkość, indywidualnie lub zbiorowo, swobody działania jakiegokolwiek człowieka jest samoobrona, że jedynym celem, dla osiągnięcia którego ma się prawo sprawować władzę nad członkiem cywilizowanej społeczności wbrew jego woli, jest zapobieżenie krzywdzie innych. Jego własne dobro fizyczne lub moralne nie jest wystarczającym usprawiedliwieniem. Nie można go zmusić do uczynienia lub zaniechania czegoś, ponieważ tak będzie dla niego lepiej, ponieważ to go uszczęśliwi, ponieważ zdaniem innych osób będzie to mądrym lub nawet słusznym postępkiem. Są to poważne powody, by go napominać, przemawiać mu do rozumu, przekonywać go lub prosić, lecz nie, by go zmuszać lub karać w razie, gdyby nas nie słuchał. Aby to ostatnie było usprawiedliwione, postępowanie, od którego chcemy go odwieść, musi zmierzać do wyrządzenia krzywdy komuś innemu. Każdy jest odpowiedzialny przed społeczeństwem jedynie za tę część swego postępowania, która dotyczy innych. W tej części, która dotyczy wyłącznie jego samego, jest absolutnie niezależny; ma suwerenną władzę nad sobą, nad swoim ciałem i umysłem. (…)

Istnieje jednak sfera działania, którą społeczeństwo, w odróżnieniu od jednostki, interesuje się tylko pośrednio – obejmująca całą tę część życia i postępowania człowieka, która wpływa tylko na niego samego lub jeśli wpływa na innych, to tylko dzięki ich swobodnemu i dobrowolnemu przyzwoleniu i współudziałowi. (...) To jest więc właściwą dziedziną ludzkiej wolności. Obejmuje ona, po pierwsze, wewnętrzną sferę świadomości: żądanie wolności sumienia w najszerszym znaczeniu tego słowa; wolności myśli i uczucia; absolutnej swobody opinii i osądu we wszystkich przedmiotach praktycznych lub filozoficznych, naukowych, moralnych lub teologicznych. (...) Po drugie, zasada ta wymaga swobody gustów i zajęć; opracowania planu naszego życia zgodnie z naszym charakterem; działania, jak nam się podoba, pod warunkiem ponoszenia konsekwencji, jakie mogą nastąpić – bez żadnej przeszkody ze strony naszych bliźnich, dopóki nasze czyny im nie szkodzą, choćby nawet uważali nasze postępowanie za głupie, przewrotne lub niesłuszne. Po trzecie, z tak pojętej swobody każdej jednostki wynika swoboda, w tych samych granicach, do zrzeszania się jednostek; swoboda łączenia się w każdym celu nie przynoszącym szkody innym, przy czym przypuszczamy, że zrzeszające się osoby są pełnoletnie i nie są zmuszone lub zwiedzione.

Żadne społeczeństwo, w którym swobody te nie są, na ogół biorąc, szanowane, nie jest wolne, bez względu na formę jego rządu; i żadne społeczeństwo nie jest całkowicie wolne, jeśli nie są one w nim uznawane bez żadnych absolutnie zastrzeżeń. Jedyną swobodą zasługującą na to miano jest swoboda dążenia do własnego dobra na swój własny sposób, o ile nie usiłujemy pozbawić innych ich dobra lub przeszkodzić im w jego osiągnięciu. (...) Ludzkość zyskuje więcej, pozwalając każdemu żyć wedle jego upodobań, niż zmuszając każdego, by żył wedle upodobań pozostałych.

mill Źródło: John Stuart Mill, O wolności, Warszawa 1999, s. 25–29.
31
Ćwiczenie 6
R1MSmnjO57k0c
Wskaż, co usprawiedliwia sytuację, w której społeczeństwo ogranicza swobodę działania swoich członków. Wymień przynajmniej dwie takie sytuacje. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 7
R1W17EtI8yOUn
Wymień przynajmniej trzy narzędzia kontroli i perswazji, których społeczeństwo może użyć wobec swoich członków. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Przeczytaj tekst i wykonaj polecenie.

1
Marlena Śliwa Społeczne i psychologiczne aspekty totalitaryzmu

Pojęcie „totalitaryzm” jest obecnie używane na różne sposoby. (…) Przede wszystkim jest to (…) system władzy oraz służąca mu ideologia. Władza totalitarna jest scentralizowana i nie podlega ograniczeniu przez prawo ani nie ogranicza się sama przez konstytucję. Natomiast totalitarna ideologia jest systemem doktryn i idei, które uzasadniają i wzmacniają władzę totalitarną. Ukazuje ona system totalitarny jako rządy prawa, a czasem nawet jako „ostateczne rozwiązanie” problemów społecznych, których inaczej nie da się rozwiązać.

sliwa Źródło: Marlena Śliwa, Społeczne i psychologiczne aspekty totalitaryzmu, dostępny w internecie: repozytorium.uni.wroc.pl [dostęp 5.03.20220 r.].
RyyJcfwZjtEkr
Podając dwa argumenty, wyjaśnij, dlaczego tak trudno jest walczyć z reżimem totalitarnym. (Uzupełnij).