Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Grecki geniusz. Podział dziejów kultury greckiej

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje epoki kultury greckiej;

• wymienia najwybitniejszych przedstawicieli kultury greckiej i ich osiągnięcia.

• wyjaśnia, co mieli na myśli nowożytni historycy, mówiąc o greckim geniuszu.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „»Grecki geniusz«. Podział dziejów kultury greckiej”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” oraz multimedium („Schemat interaktywny”) i następnie rozwiązanie ćwiczenia 1 zawartego w sekcji „Sprawdź się”.

2. Chętni lub wybrani uczniowie przygotowują (pojedynczo albo np. w parach) prezentacje na podstawie informacji zawartych w e‑materiale. Dzielą się zagadnieniami tak, aby każdy z uczniów lub każda z par przygotowała prezentację dotyczącą innej epoki kultury greckiej: archaicznej, klasycznej albo hellenistycznej.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla uczniom temat, a także cele zajęć zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, wspólnie z nimi omawia kryteria sukcesu.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem i wykonali wskazane ćwiczenie. Uczniowie próbują intuicyjnie zadać pytania, na które odpowiedzą w trakcie lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przypomina o prezentacjach przygotowanych przez uczniów przed lekcją. Ochotnicy lub wskazane osoby przedstawiają swoje prace w odpowiedniej kolejności (epoka archaiczna – klasyczna – hellenistyczna) przed resztą klasy. Następnie uczniowie krótko dyskutują o prezentacjach, dodają informacje, które ich zdaniem warto uwzględnić. Prowadzący może korygować odpowiedzi i je uzupełniać.

2. Praca z multimedium („Schemat interaktywny”). Nauczyciel czyta polecenie 2: „Scharakteryzuj dorobek Greków w wybranej dziedzinie kultury” i poleca uczniom, aby wykonali je w parach. Po ustalonym czasie wybrani uczniowie albo ochotnicy prezentują propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Ważne, aby uczniowie przedstawiali różne dziedziny (można ustalić to wcześniej). Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedzi o istotne jego zdaniem informacje.

3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel wyświetla treść ćwiczeń 2 i 3 z sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie w parach przyporządkowują twórców do określonych epok lub dziedzin kultury, a następnie porównują swoje rozwiązania z innym zespołem.

4. Nauczyciel wyświetla trudniejsze ćwiczenia 7 i 8, które uczniowie rozwiązują w grupach czteroosobowych: analizują ilustracje i teksty źródłowe. Po ich wykonaniu i uzgodnieniu przez każdą grupę wspólnego oraz jednoznacznego wyboru następuje omówienie rezultatów na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie podsumowują swoją wiedzę z wykorzystaniem mapy myśli w grupach, w których pracowali chwilę wcześniej. Każda grupa na środku kartki A4 wpisuje główne hasło „Kultura grecka” i rysuje gałęzie mapy. Powinny rozchodzić się promieniście i rozdzielać na kolejne gałęzie (m.in. mogą to być hasła dotyczące najważniejszych epok kultury greckiej). Słowa, które zostaną umieszczone nad gałęziami, powinny być słowami kluczami, które wyrażają istotę myśli lub zagadnienia. Ważne, aby cała mapa zmieściła się na jednej stronie. Po wykonaniu pracy, w zależności od liczebności klasy i czasu, nauczyciel prosi o omówienie mapy myśli przedstawicieli wybranych lub wszystkich grup.

2. Zalogowany na platformie nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wybrany uczeń odczytuje cele lekcji, następuje wspólne omówienie: co udało się osiągnąć, do czego warto wrócić, czego nie udało się zrealizować i dlaczego. Później nauczyciel analizuje przebieg lekcji i przeprowadza ewaluację, z której wnioski wykorzysta w przyszłości.

Praca domowa:

Wykonaj polecenie 3 z multimedium: „Rozstrzygnij, które postaci miały decydujący wpływ na rozwój wybranej dziedziny kultury. Uzasadnij odpowiedź”.

Materiały pomocnicze:

B. Bravo, M. Węcowski, E. Wipszycka, A. Wolicki, Historia starożytnych Greków, t. 2, Okres klasyczny, Warszawa 2009.

M. Cytowska, H. Szelest, Historia literatury starożytnej, Warszawa 2019.

W. Lengauer, Starożytna Grecja okresu archaicznego i klasycznego, Warszawa 1999.

D. Musiał, Świat grecki. Od Homera do Kleopatry, Warszawa 2008.

Słownik kultury antycznej, red. R. Kulesza, Warszawa 2012.

S. Stabryła, Zarys kultury starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 2007.

E. Wipszycka, Historia starożytnej Grecji, w: Słownik kultury antycznej, red. R. Kulesza, Warszawa 2012.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą wykorzystać schemat i zawarte w nim informacje w dalszych lekcjach dotyczących kultury greckiej oraz do przygotowania się do lekcji powtórkowej.