Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

Autor: Maria Gniłka‑Somerlik

Przedmiot: Język polski

Temat: „Prawiek”. Vademecum podróżnika

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
2) rozpoznaje konwencje literackie i określa ich cechy w utworach (fantastyczną, symboliczną, mimetyczną, realistyczną, naturalistyczną, groteskową);
3) rozróżnia gatunki epickie, liryczne, dramatyczne i synkretyczne, w tym: gatunki poznane w szkole podstawowej oraz epos, odę, tragedię antyczną, psalm, kronikę, satyrę, sielankę, balladę, dramat romantyczny, powieść poetycką, a także odmiany powieści i dramatu, wymienia ich podstawowe cechy gatunkowe;
5) interpretuje treści alegoryczne i symboliczne utworu literackiego;
11) rozumie pojęcie motywu literackiego i toposu, rozpoznaje podstawowe motywy i toposy oraz dostrzega żywotność motywów biblijnych i antycznych w utworach literackich; określa ich rolę w tworzeniu znaczeń uniwersalnych;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
16) rozpoznaje obecne w utworach literackich wartości uniwersalne i narodowe; określa ich rolę i związek z problematyką utworu oraz znaczenie dla budowania własnego systemu wartości.
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;
III. Tworzenie wypowiedzi.
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
6) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, referat, szkic interpretacyjny, szkic krytyczny, definicja, hasło encyklopedyczne, notatka syntetyzująca;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • rozróżnia cechy fantastyczne i rzeczywiste Prawieku z powieści Olgi Tokarczuk;

  • dostrzega analogię między opisem Prawieku a biblijnym wyobrażeniem raju;

  • opisuje mity i symbole zawarte w powieści Prawiek i inne czasy;

  • interpretuje zestawienie praw rządzących życiem ludzkim zaproponowane przez pisarkę.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika;

  • mapa myśli;

  • rozmowa kierowana.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel pyta uczniów o przykłady filmów, książek lub innych dzieł, w których fabule doszło do wymieszania świata rzeczywistego z fantastycznym. Pyta uczniów: Dlaczego twórcy podejmują się takiego zabiegu? Jakim celom może to służyć?

  2. Po rozmowie kierowanej przeprowadzonej z uczniami, nauczyciel formułuje krótki wstęp, w którym informuje o tym, że nurtem sztuki koncentrującym się na takim połączeniu światów jest realizm magiczny. Poleca uczniom głośną lekturę definicji w słowniku zamieszczonym w e‑materiale w sekcji „Przeczytaj”. Następnie podpowiada, że pisarką, która często tworzy w nurcie realizmu magicznego jest Olga Tokarczuk.

  3. Nauczyciel przedstawia cele lekcji i zapisuje jej temat na tablicy.

Faza realizacyjna:

Faza realizacyjna (oraz podsumowująca) poświęcona jest przede wszystkim na pracę z rozbudowanym i dwuczęściowym multimedium.

  1. Przed przystąpieniem do pracy z multimedium uczniowie czytają informacje zawarte w sekcji „Przeczytaj”.

  2. Praca z multimedium.
    Uczniowie zapoznają się z sekcją „Prezentacja multimedialna” i po omówieniu jej z nauczycielem przystępują do wspólnego wykonania polecenia 1. W następnym kroku uczniowie odsłuchują audiobook i wykonują polecenia i ćwiczenia przyporządkowane do niego.

Faza podsumowująca:

W podsumowaniu lekcji, na podstawie wszystkich zdobytych informacji oraz tropów interpretacyjnych, uczniowie wykonują w multimedium autorski plan świata z powieści Prawiek i inne czasy (polecenie 2. w sekcji „Prezentacja multimedialna”). Wymaganiem do realizacji tej części lekcji jest dostęp każdego ucznia do komputera lub tabletu.

Materiały pomocnicze:

Pindel Tomasz, Realizm magiczny. Przewodnik (praktyczny), Kraków 2014.
Światy Olgi Tokarczuk. Studia i szkice, red. M. Rabizo‑Birek, M. Pocałuń‑Dydycz,
A. Bienias, Rzeszów 2013.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą wykorzystać audiobook w ramach przygotowania się do lekcji związanych z aluzjami biblijnymi lub mitami występującymi w literaturze współczesnej.

Audiobook