Imię i nazwisko autora:

Krystyna Wosińska

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Rozproszenie fal

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
X. Fizyka atomowa. Uczeń:
6) stosuje prawo odbicia i prawo załamania fal na granicy dwóch ośrodków; posługuje się pojęciem współczynnika załamania ośrodka; oblicza kąt graniczny.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. opisuje, na czym polega rozpraszanie fal;

2. analizuje, jak rozpraszanie światła wpływa na postrzeganie chmury, w zależności od miejsca obserwacji;

3. wyjaśnia, na czym polega odbicie dyfuzyjne;

4. tłumaczy, jak wykorzystuje się zjawisko rozproszenia fal do poprawy akustyki pomieszczeń.

Strategie nauczania:

strategia eksperymentalno‑obserwacyjna (dostrzeganie i definiowanie problemów)

Metody nauczania:

wykład informacyjny, pokaz multimedialny, analiza pomysłów

Formy zajęć:

praca w grupach, praca indywidualna

Środki dydaktyczne:

komputer z rzutnikiem lub tablety do dyspozycji każdego ucznia

Materiały pomocnicze:

e‑materiał: „Prawo odbicia”, „Odbicie i załamanie fal w zadaniach”

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Wprowadzenie zgodnie z treścią w części pierwszej „Czy to nie ciekawe?”.
Odwołanie do wiedzy uczniów o zjawisku odbicia fali. W trakcie dyskusji wprowadzającej nauczyciel bada wiedzę wyjściową uczniów dotyczącą rozprzestrzeniania się fal mechanicznych i elektromagnetycznych, zjawisk falowych i praw nimi rządzących. Uczniowie przypominają, na czym polega rozchodzenie się fal i jak brzmi prawo odbicia fali.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel wyjaśnia, że rozpraszanie fal to zjawisko powstawania w ośrodku, w którym się rozchodzi fala pierwotna, fal wtórnych, rozchodzących się w różnych kierunkach, co wynika z zasady Huygensa. Podkreśla, że rozpraszanie zachodzi na obiektach o rozmiarach porównywalnych z długością fali. Uczniowie w dyskusji starają się wyjaśnić, dlaczego mgła ogranicza widoczność, dochodząc do wniosku, że spowodowane jest to rozpraszaniem światła na kropelkach wody we mgle. Uczniowie w grupach zastanawiają się, jak będzie zmieniał się wygląd chmur, gdy obserwator znajdzie się w pochmurny dzień w startującym samolocie, a następnie omawiają i wyjaśniają swoje wnioski. Nauczyciel tłumaczy, czym jest odbicie dyfuzyjne. Uczniowie odpowiadają, jaki jest skutek takiego odbicia, porównując je z odbiciem od gładkiego zwierciadła.
Nauczyciel tłumaczy, jak wykorzystuje się zjawisko rozproszenia fal dźwiękowych do poprawy akustyki pomieszczeń.

Faza podsumowująca:

Uczniowie oglądają film edukacyjny i rozwiązują zadania w nim zawarte.

Praca domowa:

Zadania 1 – 4 oraz jedno dowolnie wybrane z pozostałych zadań z zestawu ćwiczeń.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Multimedium bazowe można wykorzystać na lekcji i połączyć z wykonaniem zadania tam zawartego oraz przedyskutowaniem wyników. Może też być wykorzystane przez uczniów po lekcji, aby utrwalić zdobyte wiadomości lub przed lekcją w celu zaciekawienia uczniów tematem.