Autor: Stanisław Mrozowicz

Temat: Uwarunkowania geograficzne starożytnej Grecji

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• opisuje warunki geograficzne starożytnej Grecji i ich wpływ na życie Greków;

• tłumaczy, w jaki sposób uwarunkowania terenu wpłynęły na rozwój greckich poleis;

• wyjaśnia znaczenie morza dla starożytnych Greków.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Uwarunkowania geograficzne starożytnej Grecji”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Schemat” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

2. Chętni/wybrani uczniowie przygotowują prezentację na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wstępna:

1. Przybliżenie przez nauczyciela wyświetlonych na tablicy: tematu i celów lekcji. Określenie wiążących dla uczniów kryteriów sukcesu.

2. Rozmowa wprowadzająca. Nauczyciel, za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji i na tej podstawie dobiera uczniów w pary. Prosi o przygotowanie pytań związanych z wyświetlonym tematem zajęć i udostępnionym przed zajęciami e‑materiałem. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z zakresem lekcji? Omówienie pytań przygotowanych przez uczniów, dyskusja wstępna.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przypomina o prezentacjach przygotowanych przez chętnych uczniów przed lekcją. Poleca wybranej osobie zaprezentowanie swojej pracy przed resztą klasy. Po prezentacji uczniowie krótko o niej dyskutują, dodają informacje, które ich zdaniem warto uwzględnić. Prowadzący może korygować odpowiedzi i je uzupełniać.

2. Praca z multimedium („Schemat interaktywny”). Uczniowie indywidualnie wykonują polecenie 2: „Scharakteryzuj podobieństwa i różnice między poszczególnymi krainami greckimi pod kątem budowy terenu”. Wskazana osoba lub ochotnik przedstawia odpowiedź, pozostali uczniowie mogą dopowiadać istotne według nich informacje.

3. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy czteroosobowe, w których uczniowie wykonają polecenie 3: „Oceń, które krainy Grecji należały do najbardziej atrakcyjnych pod względem gospodarczym, a które do najmniej atrakcyjnych. Uzasadnij odpowiedź”. Uczniowie pracują w grupach, a następnie przedstawiciel wybranego zespołu prezentuje propozycję odpowiedzi wraz z uzasadnieniem. Inni uczniowie się do niej ustosunkowują, nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje. Prowadzący może również zorganizować wśród uczniów głosowanie i prosić ich o uzasadnianie swoich ocen.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel wyświetla na tablicy najpierw treść ćwiczenia 2, a potem 3 z sekcji „Sprawdź się”. Wraz z uczniami rozwiązuje je na forum klasy.

5. Ćwiczenia 5 i 6, wyświetlone przez nauczyciela na tablicy, uczniowie wykonują w parach. Podczas dyskusji analizują teksty źródłowe, rozwiązują zadanie, następnie kontynuują dyskusję z inną parą i uzasadniają swój wybór.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie podsumowują swoją wiedzę z wykorzystaniem mapy myśli. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy do czterech osób. Każda grupa na środku kartki A4 wpisuje główne hasło „Uwarunkowania geograficzne starożytnej Grecji” i rysuje gałęzie mapy. Powinny rozchodzić się promieniście i rozdzielać na kolejne gałęzie. Słowa, które zostaną umieszczone nad gałęziami, powinny być słowami kluczami, które wyrażają istotę myśli lub zagadnienia. Po wykonaniu pracy, w zależności od liczebności klasy i czasu, nauczyciel prosi o omówienie mapy myśli przedstawicieli wybranych lub wszystkich grup.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów. Może ocenić pracę wylosowanej grupy.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia interaktywne nr 7 i 8. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

B. Bravo, E. Wipszycka, Historia starożytnych Greków, t. 1, Do końca wojen perskich, Warszawa 1988.

W. Lengauer, Starożytna Grecja okresu archaicznego i klasycznego, Warszawa 1999.

D. Musiał, Świat grecki od Homera do Kleopatry, Warszawa 2008.

Słownik kultury antycznej, red. R. Kulesza, Warszawa 2012.

A. Ziółkowski, Historia powszechna. Starożytność, Warszawa 2010.

Wskazówki metodyczne:

Schemat wraz z załączonymi do niego informacjami można wykorzystać w trakcie lekcji o greckich poleis.