Scenariusz zajęć

Autor: Anna Daniewicz, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: Chemia

Temat: Badanie właściwości redukujących kwasu mrówkowego (metanowego)

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony:

XVI. Kwasy karboksylowe. Uczeń:

5) uzasadnia przyczynę redukujących właściwościach kwasu metanowego (mrówkowego); projektuje i przeprowadza doświadczenie, którego wynik wykaże właściwości redukujące kwasu metanowego (mrówkowego) (reakcja HCOOH z MnOIndeks górny 4−⁴⁻); pisze odpowiednie równania reakcji.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• uzasadnia przyczynę redukujących właściwości kwasu metanowego (mrówkowego);

• projektuje i wykonuje doświadczenia, których wynik wykaże właściwości redukujące kwasu metanowego (mrówkowego);

• przedstawia odpowiednie równania reakcji do doświadczeń, które potwierdzają redukujące właściwości kwasu metanowego (mrówkowego).

Strategia nauczania:

• asocjacyjna;

• problemowa.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• dyskusja dydaktyczna;

• analiza materiału źródłowego;

• technika zdań podsumowujących;

• eksperyment chemiczny;

• ćwiczenia uczniowskie;

• mapa pojęciowa.

Formy zajęć:

• praca w parach;

• praca zbiorowa;

• praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑podręczniku;

• rzutnik multimedialny;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• podręczniki.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom pytania: Czy istnieje kwas karboksylowy, który wykazuje specyficzne właściwości, którym nie ulegają pozostałe kwasy karboksylowe? - co to za kwas? O jakie właściwości tu chodzi? Z uwagi na te właściwości kwas ten jest wykorzystywany w galwanotechnice.

2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół terminu - właściwości redukujące.

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

4. Zasady BHP. Nauczyciel zapoznaje uczniów z kartami charakterystyk substancji, jakie zostaną użyte w czasie lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy zadaje pytanie: Dlaczego kwas metanowy posiada właściwości redukujące?  Uczniowie mogą korzystać z dostępnych źródeł informacji. Po zastanowieniu uczniowie zapisują odpowiedzi na kartkach. Każdy lider prezentuje odpowiedź na forum klasy. Nauczyciel weryfikuje poprawność odpowiedzi.

2. Eksperyment uczniowski. Uczniowie pozostają w tych samych grupach i będą przeprowadzali dwa różne eksperymenty. Nauczyciel rozdziela tak eksperymenty, żeby część uczniów przeprowadzała doświadczenie nr 1, a część uczniów doświadczenie nr 2, które są opisane w e‑materiale. Nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy. Podopieczni je wypełniają w trakcie pracy oraz przygotowują odpowiedni sprzęt i szkło laboratoryjne oraz odczynniki chemiczne. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy i wspiera uczniów. Po zakończeniu liderzy prezentują efekty pracy grupowej. Nauczyciel weryfikuje poprawność merytoryczną wypowiedzi.

3. Uczniowie pracują samodzielnie z mapą pojęciową w medium bazowym i wykonują zamieszczone tam ćwiczenia.

4. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – sprawdź się.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów zadając przykładowe pytania:

• Co jest przyczyną redukujących właściwości kwasu metanowego?

• Jakim doświadczeniem możemy zbadać właściwości redukujące kwasu metanowego?

• Co to znaczy, że kwas metanowy jest reduktorem?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Czego dziś się nauczyłem/łam...

• Co było dla mnie łatwe...

• Co sprawiło mi trudność...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczeń zawarte w e‑materiale - sprawdź się.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Mapa pojęciowa może być wykorzystana przez uczniów podczas samodzielnej pracy na lekcji lub przed wykonaniem ćwiczeń dołączonych do medium. Medium może być również wykorzystane podczas wykonania zadania domowego.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach): 

• Co jest przyczyną redukujących właściwości kwasu metanowego?

• Jakim doświadczeniem możemy zbadać właściwości redukujące kwasu metanowego?

• Co to znaczy, że kwas metanowy jest reduktorem?

2. Doświadczenie:

Szkło i sprzęt laboratoryjny potrzebny do doświadczeń są opisane przy każdym doświadczeniu w e‑materiale.

Odczynniki chemiczne potrzebne do doświadczeń są opisane przy każdym doświadczeniu w e‑materiale.

Instrukcje do doświadczeń są opisane przy doświadczeniach w e‑materiale.

3. Karty pracy ucznia: