Autor: Anna Grabarczyk

Temat: Szermierka mimiczna – symbolika pojedynku na miny w Ferdydurke Witolda Gombrowicza

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• pozna przebieg pojedynku na miny opisanego w Ferdydurke Witolda Gombrowicza;

• wyjaśni symbolikę pojedynku na miny;

• opisze zabiegi językowe służące wyolbrzymieniu zmagań Syfona i Miętusa.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie przed lekcją przypominają sobie treść Ferdydurke Witolda Gombrowicza i przygotowują się do odpowiedzi na pytanie, jaka jest symbolika pojedynku na miny w utworze.

Faza wprowadzająca:

1. Stworzenie sytuacji zachęcającej do uważnego i chętnego uczestnictwa w lekcji - zasygnalizowanie problemu zawartego w temacie lekcji. Nauczyciel prosi uczniów (mogą korzystać ze słowników online) o wyjaśnienie podanych frazeologizmów i odniesienie ich następnie do lektury Ferdydurke.
   całą gębą
   gęba na kłódkę
   siedzieć o suchej gębie
   dorobić gębę
   przyprawić gębę
   gęba się nie zamyka
   lecieć z gębą
   mieć gębę od ucha do ucha
   mieć niewyparzoną gębę
   mocny w gębie
   na gębę coś załatwić
   nie otwieraj gęby, bo ci mucha wpadnie
   nie puścić pary z gęby
   niebo w gębie
   miód w gębie
   robić z gęby cholewę
   strzelić w gębę
   śmiać się całą gębą
   wycierać sobie gębę
   włożyć coś do gęby
   zapomnieć języka w gębie

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie zapoznają się z Wprowadzeniem i sekcją „Przeczytaj”. Następnie prowadzą dyskusję związaną z pytaniem: W jaki sposób każdemu człowiekowi „przyprawia się gębę” i „narzuca formę” (zgodnie z lekturą Ferdydurke.)

2. Uczniowie w parach wskazują dwa środki językowe służące wyolbrzymieniu opisywanego przez Gombrowicza pojedynku na miny, a następnie opisują funkcje hiperbolizacji.

3. Uczniowie indywidualnie wykonują ćwiczenia 1.-4. z sekcji „Sprawdź się”, następnie nauczyciel sprawdza poprawność odpowiedzi.
   Ćwiczenia 5 i 6 uczniowie wykonują w kilkuosobowych grupach.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie w parach rozwiązują ćwiczenia 7.-8. zawarte w sekcji „Sprawdź się”. Następnie, aby uzasadnić poprawność rozwiązań, omawiają je na forum klasy.
   Po wyznaczonym czasie następuje wspólne omówienie wszystkich rozwiązań.

2. Nauczyciel prosi, aby każdy uczeń podsumował jednym zdaniem tematykę dzisiejszych zajęć.

Praca domowa:

1. Wyjaśnij, jaką rolę pełni opozycja góra - dół pojawiająca się w pojedynku na miny. Zwróć uwagę na to, który kierunek jest dominium Miętusa, a który Syfona.

Materiały pomocnicze:

• Zdzisław Łapiński, Ja, Ferdydurke, Lublin 1985.

• Jan Błoński, Forma, śmiech i rzeczy ostateczne. Studia o Gombrowiczu, Kraków, 1994.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.