Dla nauczyciela
Autor: Marta Kulikowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Poezja a sztuki piękne. Typy relacji między słowem a obrazem
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
pozna zarys historycznego rozwoju toposu
ut pictura poesis
;określi, na czym polega różnica między relacjami bezpośrednimi i niebezpośrednimi mogącymi zachodzić między słowem a obrazem;
omówi wybrane przykłady zależności słowno‑obrazowych;
wymieni cechy ekfrazy w wierszu młodopolskim.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.
Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie prezentacji na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji.
Faza realizacyjna:
Praca z tekstem. Jeżeli przygotowanie uczniów do lekcji jest niewystarczające, nauczyciel prosi o indywidualne zapoznanie się z treścią w sekcji „Przeczytaj”. Każdy uczestnik zajęć podczas cichego czytania wynotowuje najważniejsze kwestie poruszone w tekście. Następnie wybrani uczniowie odczytują na głos swoje notatki.
Praca z multimedium. Uczniowie zapoznają się z materiałem w sekcji „Mapa myśli”. Nauczyciel czyta polecenie: Na podstawie schematu wskaż ten typ relacji, w obrębie którego twoim zdaniem sztuka słowa i słowa obrazu są sobie najbliższe. Uzasadnij swój wybór i prosi uczniów, aby wykonali je w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udziela też uczniom informacji zwrotnej.
Praca z drugim multimedium. Nauczyciel czyta polecenie: Z prezentowanych w galerii relacji słowno‑obrazowych wybierz przykład zależności bezpośredniej i omów, na czym ona polega i prosi uczniów, aby w parach przygotowali rozwiązanie na podstawie wskazówek w sekcji: Mapa myśli.
Nauczyciel wyświetla na tablicy po kolei ćwiczenia nr 1, 2, 3. Zespół klasowy zostaje podzielony na 4‑osobowe grupy, które rozwiązują zadania na czas. Najszybsza grupa przedstawia swoje propozycje i omawia je na forum klasy. Pozostali uczniowie weryfikują przedstawione odpowiedzi. Jeśli są one poprawne, grupa wygrywa.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego się uczniowie nauczyli? Na koniec prosi chętnego ucznia o podsumowanie i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.
Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Zaprojektuj inicjał do wiersza Kazimierza Przerwy‑Tetmajera W Zatoce Neapolitańskiej. Weź pod uwagę tematykę utworu oraz jego nastrój.
Materiały pomocnicze:
Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, pod red. Anny Janus‑Sitarz, Kraków.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Mapa myśli” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.