Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Bożena Kicińska, Ewa Malinowska
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Charakterystyka stref klimatycznych i typów klimatu na Ziemi oraz ich zasięg
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I
Podstawa programowa
III. Atmosfera: czynniki klimatotwórcze, rozkład temperatury powietrza, ciśnienia atmosferycznego i opadów, ogólna cyrkulacja atmosferyczna, mapa synoptyczna, strefy klimatyczne i typy klimatów.
Uczeń:
porównuje strefy klimatyczne i typy klimatów na Ziemi.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
wskazuje na mapie świata strefy klimatyczne Ziemi,
wskazuje na mapie świata poszczególne typy klimatów,
wymienia cechy charakterystyczne poszczególnych typów klimatu.
Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)
Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE, gamifikacja, pogadanka, burza mózgów
Formy zajęć: praca w grupach, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy, atlas geograficzny, mapa klimatyczna świata
Materiały pomocnicze
K. Kożuchowski (red.), Meteorologia i klimatologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.
A. Woś, Meteorologia dla geografów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Przedstawienie celów lekcji.
Wprowadzenie do tematu lekcji poprzez zdefiniowanie pojęć „klimat”, „strefa klimatyczna”, „typ klimatu” oraz przypomnienie kształtujących go czynników – pogadanka nauczyciela w interakcji z uczniami.
Faza realizacyjna
Omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest udział w grze edukacyjnej polegającej na dopasowaniu klimatogramów do strefy klimatycznej i typu klimatu.
Podział uczniów na grupy (liczebność określa nauczyciel), przydzielenie poszczególnym grupom zestawu klimatogramów z grafiki interaktywnej (ewentualnie także dodatkowych).
Wykonywanie poleceń polegających na dopasowaniu klimatogramów do strefy klimatycznej i typu klimatu; uczniowie zgłaszają się do odpowiedzi, o wyniku decyduje poprawność odpowiedzi, jej uzasadnienie i czas zgłoszenia; przykładowe polecenia:
wybierz klimatogramy przedstawiające warunki klimatyczne charakterystyczne dla strefy klimatu [dowolna strefa],
ułóż sekwencję klimatogramów przedstawiającą zmienność warunków klimatycznych na półkuli północnej wzdłuż południka 20° długości geograficznej wschodniej,
ułóż sekwencję klimatogramów przedstawiającą zmienność warunków klimatycznych w granicach strefy klimatu umiarkowanego ciepłego na półkuli północnej,
wybierz klimatogramy prezentujące warunki stref klimatycznych, w których średnia roczna amplituda temperatury powietrza przekracza 30°C,
wybierz klimatogramy prezentujące warunki stref klimatycznych, w których występują wyraźnie wykształcone termiczne pory roku.
Podsumowanie wyników gry edukacyjnej przez nauczyciela, ewentualne uzupełnienie informacji, wskazanie zwycięskiej grupy.
Kilkuminutowa burza mózgów w grupach i dyskusja z udziałem wszystkich uczniów służąca sformułowaniu prawidłowości zróżnicowania cech klimatu na kuli ziemskiej na podstawie map klimatycznych świata i atlasu geograficznego świata; nauczyciel kontroluje poprawność wypowiedzi, wprowadza uzupełnienia, zadaje pytania naprowadzające.
Sporządzenie notatki w zeszycie przedmiotowym zawierającej syntetyczne podsumowanie przeprowadzonej dyskusji.
Wykonanie wskazanych przez nauczyciela ćwiczeń z e‑materiału i przedstawienie wyników na forum klasy.
Faza podsumowująca
Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań.
Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.
Praca domowa
Zapoznanie się z pozostałymi informacjami z e‑materiału.
Wykonanie pozostałych ćwiczeń zawartych w e‑materiale.
Porównaj klasyfikację klimatyczną Okołowicza i Köppena (przede wszystkim zasady wyróżniania typów klimatu i przestrzenny układ stref klimatycznych), określ podobieństwa i różnice.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:
Grafiki zawarte w e‑materiale (wraz z grafiką interaktywną) mogą zostać wykorzystane podczas innych zróżnicowanych tematycznie lekcji dotyczących zjawiska strefowości na kuli ziemskiej (np. zakres podstawowy: VI. 4; zakres rozszerzony: III. 4, III. 6; XVII. 1, XVII. 3) Znajdą one zastosowanie także podczas samodzielnej pracy ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego atmosfery (zakres podstawowy: III).