Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Wirtualny mikroskop. Mózg

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Przeanalizujesz zasady przygotowania preparatu mikroskopowego z mózgu myszy.

• Dokonasz obserwacji mikroskopowej kory mózgowej myszy i ludzkiego móżdżku.

• Rozpoznasz tkankę nerwową na preparacie mikroskopowym mózgu myszy.

• Wymienisz nazwy kilku barwników histologicznych i określisz efekt barwienia wybranych związków chemicznych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• ćwiczenia laboratoryjne;

• mapa myśli;

• prezentacja;

• symulacja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• arkusze papieru, flamastry.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

2. Chętni/wybrani uczniowie przygotowują prezentację, podczas której przedstawią ciekawostki na temat budowy i funkcjonowania mózgu oraz materiały dotyczące zasad wykonania preparatu mikroskopowego z tkanki zwierzęcej, takie jak filmy i fotografie.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy lub za pomocą rzutnika zawartość sekcji „Wprowadzenie”. Uczniowie wspólnie z nauczycielem omawiają cele lekcji i określają kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel prosi uczniów, by w parach skonstruowali mapę myśli, w której dokonają podziału mózgowia, uwzględniając struktury mózgu i pnia mózgu.

Faza realizacyjna:

1. Prezentacje uczniów. Wybrani przed lekcją uczniowie prezentują zasady przygotowania preparatu mikroskopowego z wykorzystaniem wyszukanych materiałów oraz ciekawostki na temat mózgu. Nauczyciel w razie potrzeby dopowiada informacje lub koryguje błędy, odpowiada na pytania uczniów.

2. Praca z multimedium („Grafika interaktywna I”). Uczniowie za pomocą wirtualnego mikroskopu przeprowadzają obserwację kory mózgowej (Cortex cerebri), zwracając uwagę na lokalizację istoty białej i istoty szarej oraz ułożenie komórek występujących w poszczególnych warstwach kory mózgowej. Następnie wykonują poleceniu nr 3: „Wykonaj w zeszycie schematyczny rysunek kory mózgowej. Zwróć uwagę, z jakich warstw komórek się składa. Zapisz powiększenie, z którego dokonano obserwacji tkanki. Zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu”. Chętne osoby prezentują swoje rysunki na forum klasy.

3. Praca z drugim multimedium („Grafika interaktywna II”). Uczniowie za pomocą wirtualnego mikroskopu przeprowadzają obserwację ludzkiego móżdżku (Cerebellum). Następnie wykonują polecenie nr 2, w którym mają za zadanie podpisać elementy budowy ludzkiego móżdżku, przeciągając prawidłowe nazwy w oznaczone miejsca. Wybrana osoba prezentuje swoje rozwiązanie na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

2. Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj polecenie nr 2 z sekcji „Symulacja interaktywna I”.

2. Dla chętnych: Wyobraź sobie, że masz okazję przeprowadzić wywiad z naukowcem – specjalistą w dziedzinie, której dotyczy e‑materiał. Sformułuj pytania, które chciałbyś mu zadać.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Symulacja interaktywna I” na lekcjach: „Anatomia mózgowia człowieka”, „Kora mózgowa jako nadrzędny integrator i analizator bodźców nerwowych”.