Scenariusz zajęć

Autor: Patrycja Męcik, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Co to jest masa molowa i jak ją obliczyć?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Poziom podstawowy

I. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna. Uczeń:

2) odczytuje w układzie okresowym masy atomowe pierwiastków i na ich podstawie oblicza masę molową związków chemicznych (nieorganicznych i organicznych) o podanych wzorach lub nazwach.

Poziom rozszerzony

I. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna. Uczeń:

2) odczytuje w układzie okresowym masy atomowe pierwiastków i na ich podstawie oblicza masę molową związków chemicznych (nieorganicznych i organicznych) o podanych wzorach lub nazwach.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• definiuje pojęcie masy molowej;

• oblicza masy molowe różnych związków chemicznych;

• rozwiązuje problemy związane z masą, masą molową, molami;

• porównuje masy molowe różnych substancji;

• wnioskuje, który związek ma większą masę;

• proponuje pierwiastek wchodzący w skład związku na podstawie obliczeń.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• dyskusja dydaktyczna;

• mapa myśli;

• analiza tekstu źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu;

• słuchawki;

• rzutnik multimedialny;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel wykorzystuje pytania zawarte we wprowadzeniu do e‑materiału, np.: do czego służy masa molowa i jak ją obliczyć?

2. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele.

3. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół pojęcia masy molowej – nauczyciel zapisuje na tablicy hasło „masa molowa”, uczniowie podają swoje pomysły w formie mapy myśli, zapisują w swoich zeszytach podane propozycje. Następnie nauczyciel prosi, by skonfrontowali swoją mapę z informacjami zawartymi w e‑materiale i sprawdzili, co jeszcze można do niej dopisać.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel poleca uczniom znaleźć związek między masą molową a masą atomową. Chętny lub wskazany uczeń wyjaśnia to powiązanie na forum klasy. Nauczyciel wspiera ucznia i koryguje ewentualne błędy (np. jaki jest współczynnik proporcjonalności, który pozwala na przejście od jednostek masy atomowej do gramów?/ Ile jednostek „mieści się” w jednym gramie?/ Liczba Avogadro).

2. Uczniowie samodzielnie analizują medium bazowe – obliczanie masy molowej na różnych przykładach, od prostych do skomplikowanych i sprawdzają swoją wiedzę wykonując ćwiczenia załączone do medium. Nauczyciel wspiera uczniów, monitoruje ich pracę.

3. Uczniowie analizują w parach w e‑materiale tekst dotyczący obliczania masy molowej, po czym indywidualnie wykonują polecenie 1 i 2 zawarte w bloku tekstowym e‑materiału. Po wykonaniu zadania chętni lub wskazani uczniowie podchodzą do tablicy, gdzie rozwiązują i wyjaśniają rozwiązanie poleceń. Nauczyciel monitoruje i ewentualnie wyjaśnia niezrozumiałe kwestie.

4. Uczniowie zapoznają się z treściami w różnych źródłach informacji, w tym e‑materiał, i analizują obliczanie liczby moli związku chemicznego w próbce o podanej masie i odwrotnie, po czym w parach rozwiązują polecenie 3 i 4 w bloku tekstowym e‑materiału. Po wykonaniu zadania chętni lub wskazani uczniowie podchodzą do tablicy, gdzie rozwiązują i wyjaśniają rozwiązanie poleceń. Nauczyciel monitoruje i ewentualnie wyjaśnia niezrozumiałe kwestie.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów, wykorzystując pytania z e‑materiału, np.

• Co to jest masa molowa?

• Czy skład ilościowy różnych związków chemicznych zbudowanych z tych samych pierwiastków jest stały?

• Czy masa jednego mola cząsteczek substancji jest równa liczbowo jej masie cząsteczkowej?

• Ile wynosi masa molowa kwasu siarkowego(VI)?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłam/łem...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie ćwiczeń w e‑materiale.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Grafika interaktywna może być wykorzystana jako pomoc podczas rozwiązywania ćwiczeń zadanych w ramach pracy domowej. Również uczniowie nieobecni na lekcji mogą uzupełnić swoje luki kompetencyjne.

Materiały pomocnicze:

• Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Co to jest masa molowa?

• Czy masa jednego mola cząsteczek substancji jest równa liczbowo jej masie cząsteczkowej?

• Ile wynosi masa molowa kwasu siarkowego(VI)?