Dla nauczyciela

Scenariusz zajęć

Autor: Patrycja Męcik, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Co to jest masa molowa i jak ją obliczyć?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Poziom podstawowy

I. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna. Uczeń:

2) odczytuje w układzie okresowym masy atomowe pierwiastków i na ich podstawie oblicza masę molową związków chemicznych (nieorganicznych i organicznych) o podanych wzorach lub nazwach.

Poziom rozszerzony

I. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna. Uczeń:

2) odczytuje w układzie okresowym masy atomowe pierwiastków i na ich podstawie oblicza masę molową związków chemicznych (nieorganicznych i organicznych) o podanych wzorach lub nazwach.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • definiuje pojęcie masy molowej;

  • oblicza masy molowe różnych związków chemicznych;

  • rozwiązuje problemy związane z masą, masą molową, molami;

  • porównuje masy molowe różnych substancji;

  • wnioskuje, który związek ma większą masę;

  • proponuje pierwiastek wchodzący w skład związku na podstawie obliczeń.

Strategie nauczania:

  • asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

  • burza mózgów;

  • dyskusja dydaktyczna;

  • mapa myśli;

  • analiza tekstu źródłowego;

  • ćwiczenia uczniowskie;

  • technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami i dostępem do internetu;

  • słuchawki;

  • rzutnik multimedialny;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

  1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel wykorzystuje pytania zawarte we wprowadzeniu do e‑materiału, np.: do czego służy masa molowa i jak ją obliczyć?

  2. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele.

  3. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół pojęcia masy molowej – nauczyciel zapisuje na tablicy hasło „masa molowa”, uczniowie podają swoje pomysły w formie mapy myśli, zapisują w swoich zeszytach podane propozycje. Następnie nauczyciel prosi, by skonfrontowali swoją mapę z informacjami zawartymi w e‑materiale i sprawdzili, co jeszcze można do niej dopisać.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel poleca uczniom znaleźć związek między masą molową a masą atomową. Chętny lub wskazany uczeń wyjaśnia to powiązanie na forum klasy. Nauczyciel wspiera ucznia i koryguje ewentualne błędy (np. jaki jest współczynnik proporcjonalności, który pozwala na przejście od jednostek masy atomowej do gramów?/ Ile jednostek „mieści się” w jednym gramie?/ Liczba Avogadro).

  2. Uczniowie samodzielnie analizują medium bazowe – obliczanie masy molowej na różnych przykładach, od prostych do skomplikowanych i sprawdzają swoją wiedzę wykonując ćwiczenia załączone do medium. Nauczyciel wspiera uczniów, monitoruje ich pracę.

  3. Uczniowie analizują w parach w e‑materiale tekst dotyczący obliczania masy molowej, po czym indywidualnie wykonują polecenie 1 i 2 zawarte w bloku tekstowym e‑materiału. Po wykonaniu zadania chętni lub wskazani uczniowie podchodzą do tablicy, gdzie rozwiązują i wyjaśniają rozwiązanie poleceń. Nauczyciel monitoruje i ewentualnie wyjaśnia niezrozumiałe kwestie.

  4. Uczniowie zapoznają się z treściami w różnych źródłach informacji, w tym e‑materiał, i analizują obliczanie liczby moli związku chemicznego w próbce o podanej masie i odwrotnie, po czym w parach rozwiązują polecenie 3 i 4 w bloku tekstowym e‑materiału. Po wykonaniu zadania chętni lub wskazani uczniowie podchodzą do tablicy, gdzie rozwiązują i wyjaśniają rozwiązanie poleceń. Nauczyciel monitoruje i ewentualnie wyjaśnia niezrozumiałe kwestie.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów, wykorzystując pytania z e‑materiału, np.

  • Co to jest masa molowa?

  • Czy skład ilościowy różnych związków chemicznych zbudowanych z tych samych pierwiastków jest stały?

  • Czy masa jednego mola cząsteczek substancji jest równa liczbowo jej masie cząsteczkowej?

  • Ile wynosi masa molowa kwasu siarkowego(VI)?

  1. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

  • Przypomniałem sobie, że...

  • Co było dla mnie łatwe...

  • Czego się nauczyłam/łem...

  • Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie ćwiczeń w e‑materiale.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Grafika interaktywna może być wykorzystana jako pomoc podczas rozwiązywania ćwiczeń zadanych w ramach pracy domowej. Również uczniowie nieobecni na lekcji mogą uzupełnić swoje luki kompetencyjne.

Materiały pomocnicze:

  • Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

  • Co to jest masa molowa?

  • Czy masa jednego mola cząsteczek substancji jest równa liczbowo jej masie cząsteczkowej?

  • Ile wynosi masa molowa kwasu siarkowego(VI)?

Sprawdź się