Scenariusz lekcji

Autor: Daria Reczyńska

Temat: Wykorzystanie organizmów zmodyfikowanych genetycznie w badaniach podstawowych

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Wyjaśnisz, czym są badania podstawowe.

• Scharakteryzujesz organizmy transgeniczne.

• Omówisz możliwości wykorzystania organizmów zmodyfikowanych w badaniach podstawowych.

Strategie nauczania:

• nauczanie wyprzedzające;

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• burza mózgów;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu;

• arkusze papieru, flamastry, magnesy.

Przebieg zajęć

Przed lekcją:

1. Tydzień przed planowaną lekcją nauczyciel dzieli uczniów na siedem grup. Każdej przypisuje inną dziedzinę medycyny:

• grupie I – kardiologię;

• grupie II – neurologię;

• grupie III – embriologię;

• grupie IV – pulmonologię;

• grupie V – hematologię;

• grupie VI – onkologię;

• grupie VII – choroby immunologiczne.

  Grupy wyszukują, korzystając z artykułów naukowych oraz popularnonaukowych,  gatunki zwierząt wykorzystywane w badaniach z danej dziedziny oraz geny związane z chorobami dotyczącymi wskazanego obszaru.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel rozpoczyna burzę mózgów pytaniem: „Co to są zwierzęta genetycznie zmodyfikowane?”.

2. Nauczyciel przedstawia uczniom temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie zapoznają się z tekstem zamieszczonym w sekcji „Przeczytaj”. Wspólnie przygotowują mapę myśli dotyczącą metod otrzymywania organizmów zmodyfikowanych genetycznie. Hasło główne to „GMO”.

2. Następnie uczniowie pracują w utworzonych przed lekcją grupach. Otrzymują arkusze papieru i flamastry. Ich zadaniem jest przygotowanie do wcześniej opracowanej mapy myśli gałęzi dotyczącej wykorzystania organizmów genetycznie zmodyfikowanych w badaniach nad chorobami z danej dziedziny.

3. Zespoły kolejno prezentują wyniki swoich prac, dołączając przygotowane „gałęzie” mapy myśli do mapy „GMO”. Nauczyciel w razie potrzeby przekazuje potrzebne informacje lub koryguje błędy.

4. Nauczyciel rozpoczyna dyskusję, zadając pytanie: „W jaki inny sposób można wykorzystać organizmy genetycznie zmodyfikowane w badaniach podstawowych?”. Wybrani uczniowie zapisują brakujące informacje na mapie myśli.

5. Uczniowie wykonują w parach ćwiczenie nr 7 z sekcji „Sprawdź się”, w którym mają za zadanie wyjaśnić, w jaki sposób badania podstawowe prowadzone na organizmach zmodyfikowanych genetycznie wpływają na rozwój nauki. Wybrane pary przedstawiają odpowiedź na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie samodzielnie wykonują grę edukacyjną, a następnie układają własne pytania quizowe dotyczące wykorzystania organizmów genetycznie zmodyfikowanych na podstawie e‑materiału oraz materiałów źródłowych, z którymi zapoznali się przed lekcją. Przekazują je do rozwiązania kolegom i koleżankom.

Praca domowa:

• Wykonaj ćwiczenia od 1 do 6 oraz 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jolanta Górska‑Andrzejak, Paweł Grzmil, Marta Labocha‑Derkowska, Joanna Rutkowska, Wojciech Strzałka, Katarzyna Tomala, Dominika Włoch‑Salamon, Poczet modelowych organizmów badawczych,  „Wszechświat” 2016, t. 117, nr 7–9, s. 194–208.

• Mirosława Skawińska, Joanna Blicharska, Genetycznie modyfikowane rośliny – zagrożenie czy korzyści, „Studia Medyczne” 2012, t. 27, nr 3, s. 78–81.

• Anna Skrobiszewska, Transgeniczne króliki – uzyskiwanie oraz kierunki wykorzystania, „Wiadomości Zootechniczne” 2011, R. XLIX, nr 2, s. 31–36.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą wykorzystać grę edukacyjną w celu przygotowania się do lekcji powtórkowej.