Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Wykorzystanie roślin bulwiastych i okopowych
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II
Podstawa programowa
X. Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo: czynniki rozwoju rolnictwa, struktura użytków rolnych, obszary upraw i chów zwierząt, zrównoważona gospodarka leśna, rybactwo (morskie i śródlądowe, akwakultura). Uczeń:
wyjaśnia zasięg geograficzny głównych upraw i chowu zwierząt na świecie.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
wymienia przykłady roślin bulwiastych i korzeniowych,
wyjaśnia, dlaczego rośliny bulwiaste i korzeniowe można nazywać roślinami skrobiowymi,
przedstawia przestrzenne zróżnicowanie poszczególnych roślin bulwiastych i korzeniowych,
omawia wykorzystanie roślin bulwiastych i korzeniowych.
Strategie nauczania: odwrócona klasa
Metody nauczania: dyskusja, praca z e‑materiałem, pogadanka, prezentacja multimedialna
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy
Materiały pomocnicze
M. Mieczkowski, Przetwórstwo ziemniaków i skrobi ziemniaczanej, „AgroNews.com.pl” 2018, nr 18.
Wielka Encyklopedia Geografii Świata, t. 11: Rolnictwo i leśnictwo, W. Grzebisz, H. Szramka (red.), Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 1998.
PRZEBIEG LEKCJI
Kilka lekcji wcześniej nauczyciel dzieli uczniów na pięć grup i prosi o przygotowanie prezentacji multimedialnych dotyczących zastosowania wybranych roślin bulwiastych i korzeniowych. Grupy losują po jednej roślinie, do wyboru: ziemniaki, bataty, maniok, taro i pochrzyn. Nauczyciel zaleca zapoznanie się z e‑materiałem (w tym z filmem edukacyjnym) oraz innymi źródłami informacji geograficznej. Uczniowie, jeżeli znajdą w sklepach, mogą przynieść bulwy i korzenie tych roślin (surowe oraz obrobione termicznie), a także produkty z nich wytworzone (za wyjątkiem alkoholu).
Faza wprowadzająca
Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie obecności).
Sprawdzenie zadania domowego.
Dialog z uczniami mający na celu usystematyzowanie podstawowych wiadomości na temat podziału roślin uprawnych.
Przedstawienie celów lekcji.
Faza realizacyjna
Nauczyciel rozpoczyna dyskusję na temat pojęć: rośliny okopowe, rośliny bulwiaste, rośliny korzeniowe, rośliny aroidowe, rośliny skrobiowe. Uczniowie wskazują różnice między pojęciami i podają przykłady tych roślin.
Następnie nauczyciel omawia występowanie roślin skrobiowych w poszczególnych strefach klimatycznych.
Po tym etapie lekcji nauczyciel prosi uczniów o przedstawienie przygotowanych prezentacji. Po każdej z nich istnieje możliwość zadania pytań prelegentom. Nad przebiegiem dyskusji czuwa nauczyciel. Uczniowie porównują wygląd i inne cechy przyniesionych roślin (i smak – jeżeli zostały obrobione termicznie).
Nauczyciel w kolejnym etapie omawia typy kulinarne ziemniaków i porównuje je.
Następnie uczniowie wykonują samodzielnie ćwiczenia z bloku „Sprawdź się”.
Faza podsumowująca
Pięcioro wybranych uczniów układa pytania podsumowujące, a następnie chętni uczniowie odpowiadają na nie. Ich odpowiedzi weryfikuje nauczyciel.
Dodatkowo nauczyciel może wyświetlić na ekranie film edukacyjny.
Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów, ocenia pracę w grupach i przypomina cele zajęć.
Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.
Praca domowa
Stworzenie mapy myśli obrazującej zastosowanie roślin bulwiastych i korzeniowych.
Opcjonalnie można także prosić o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended learning).
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Film edukacyjny może posłużyć zarówno w trakcie lekcji (w fazie realizacyjnej i podsumowującej), jak i przed lekcją (do strategii odwróconej klasy) oraz po lekcji (w celu utrwalenia wiadomości). Może także znaleźć swoje zastosowanie na lekcji powtórzeniowej. Może zostać wykorzystany w ramach lekcji poświęconej potrzebom żywieniowym mieszkańców różnych regionów świata (zakres rozszerzony: XXII. 3).