Autor: Justyna Szymańska

Temat: Kryteria typologii systemów politycznych

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

VIII. Modele sprawowania władzy.

Uczeń:

3) przedstawia, odwołując się do współczesnych przykładów, typologie współczesnych monarchii ze względu na pozycję głowy państwa (absolutna, konstytucyjna, parlamentarna); analizuje normy dotyczące sukcesji;

4) charakteryzuje systemy polityczne oparte na współpracy legislatywy i egzekutywy – parlamentarno‑gabinetowy (na przykładzie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej) i kanclerski (na przykładzie Republiki Federalnej Niemiec); wykazuje, że elementy tych systemów obowiązują w Rzeczypospolitej Polskiej;

5) charakteryzuje systemy ze szczególną rolą prezydenta – klasyczny prezydencki (na przykładzie Stanów Zjednoczonych Ameryki) i semiprezydencki/ parlamentarno‑prezydencki (na przykładzie Republiki Francuskiej); wykazuje, że elementy drugiego z tych systemów obowiązują w Rzeczypospolitej Polskiej;

6) charakteryzuje systemy polityczne z zachwianym podziałem władzy – parlamentarno‑komitetowy/rządy konwentu (na przykładzie Konfederacji Szwajcarii) i superprezydencki (na przykładzie Federacji Rosyjskiej); przedstawia instytucjonalne warunki funkcjonowania demokracji w takich systemach.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• zapoznaje się z kryteriami klasyfikacji systemów politycznych;

• analizuje typologie systemów politycznych;

• wyjaśnia różnice między systemami politycznymi w ramach wybranych typologii.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• mapa myśli;

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• gra dydaktyczna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg zajęć:

Przed zajęciami

1. Nauczyciel zleca trzem parom uczniów przygotowanie krótkich prezentacji dot. systemów politycznych wybranych państw – w określonych aspektach (monarchia i republika, państwo unitarne i związkowe, państwo z systemem prezydenckim i parlamentarnym). Podstawą tych prezentacji może być książka Andrzeja Antoszewskiego i Ryszarda Herbuta Systemy polityczne współczesnego świata (lub inna pozycja poświęcona tej tematyce) oraz teksty konstytucji wybranych państw, które można znaleźć w internecie. Uczniowie sami wybierają państwa, ale – prowadząc konsultacje ze sobą – w taki sposób, by żadne państwo nie powtarzało się.

Faza wstępna

1. Nauczyciel wprowadza uczniów do tematyki systemów politycznych. Wskazuje na rozmaite kryteria klasyfikacji współczesnych państw.

2. Zostają przedstawione cele zajęć oraz ich temat.

Faza realizacyjna

1. Pierwsza para uczniów wygłasza prezentację na temat funkcjonowania współczesnej monarchii oraz współczesnej republiki. Zwraca uwagę na to, w jaki sposób uzyskuje się tytuł głowy państwa oraz jakimi uprawnieniami ona dysponuje.

2. Druga para uczniów wygłasza prezentację na temat funkcjonowania państwa unitarnego oraz państwa związkowego. Zwraca uwagę na ustrój terytorialny obu państw oraz jego historyczne uwarunkowania.

3. Trzecia para uczniów wygłasza prezentację na temat funkcjonowania państwa z systemem prezydenckim oraz państwa z systemem parlamentarnym. Zwraca uwagę na zagadnienie odpowiedzialności politycznej egzekutywy.

4. Po prezentacjach uczniowie mogą zadawać pytania prelegentom. Wykonują też notatki w formie map myśli. Nauczyciel, jeśli to konieczne, weryfikuje i uzupełnia przedstawione informacje.

Faza podsumowująca

1. Quiz interaktywny. Uczniowie dzielą się na grupy i grają w grę na czas. Drużyna, która pierwsza prawidłowo odpowie na pytania, może być nagrodzona ocenami za aktywność.

2. Nauczyciel ocenia prelegentów i pracę uczniów podczas zajęć. Udziela też informacji zwrotnej.

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne, których nie rozwiązali na zajęciach.

2. Przygotuj kilka pytań dotyczących poruszanych na zajęciach zagadnień, których możesz się spodziewać na kartkówce.

Materiały pomocnicze:

• Słownik myśli społeczno‑politycznej, praca zbiorowa, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 2007.

• J. Bryła, Z. Czachór, W. Malendowski, Leksykon współczesnych międzynarodowych stosunków politycznych, Wrocław 2016.

• A. Antoszewski, R. Herbut, Leksykon politologii, Wrocław 2002.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Gra edukacyjna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.