Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: „Bitwa o handel”. Gospodarka planowana

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, na czym polegała gospodarka socjalistyczna w powojennej Polsce;

• tłumaczy, czym była „bitwa o handel”;

• wyjaśnia znaczenie takich pojęć jak m.in.: plan trzyletni, plan sześcioletni, stachanowiec;

• opisuje, co czekało Polaków próbujących mimo wszystko rozwijać prywatną działalność.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Prowadzący lekcję określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu. Wyświetla na tablicy temat lekcji.

2. Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania związane z tematem lekcji. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z zakresem zajęć? Będą to obowiązujące uczniów kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj” i zapisują na kartkach minimum pięć pytań do tekstu. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Nauczyciel dzieli uczniów na pięcioosobowe grupy, które losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

2. Praca z drugim multimedium („Schemat + Sprawdź się”). Uczniowie zapoznają się z tekstami opisującymi „bitwę o handel” z perspektywy społeczeństwa i historyków. Wciąż pracując w grupach, opracowują odpowiedzi do poleceń – najpierw do polecenia 2, a następnie 3. Wyjaśniają, jakimi sposobami władze zwalczały handel nieuspołeczniony oraz jakie represje stosowały wobec prywatnych przedsiębiorców. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie liderzy grup odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje odpowiedzi uczniów.

3. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Schemat + Sprawdź się”, analizując dane statystyczne. Wybrane osoby przedstawiają odpowiedzi, pozostali uczniowie i prowadzący się do nich odnoszą.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę dotyczącą kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli?

Praca domowa:

1. Zapoznaj się z linią chronologiczną i wykonaj dołączone do niej polecenia.

Materiały pomocnicze:

Materiały źródłowe do historii Polski Ludowej, cz. 1, 1944–1949, oprac. K. Robakowski, M. Żurowski, Poznań 1982.

Polska w latach 1945–1956. Wybór tekstów źródłowych do nauczania historii, oprac. Z. Kozik, E. Grzędziński, Warszawa 1987.

Źródła do dziejów Polski w XIX i XX wieku, t. 5, Lata 1945–1956. Wybór tekstów źródłowych, oprac. A. Koseski, J.R. Szaflik, R. Turkowski, Pułtusk 2003.

Historia PRL 1950–1954. Wybór źródeł, cz. 2, oprac. R. Kozłowski, J. Sziling, Toruń 1979.

J. Kaliński, Bitwa o handel 1947–1948, Warszawa 1970.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z informacjami w sekcji „Linia chronologiczna”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.