Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Państwo Karolingów

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• omawia drogę Karolingów do władzy w państwie Franków.

• wymienia państwa i ludy włączone do państwa Franków za panowania pierwszych Karolingów.

• charakteryzuje osobę Karola Wielkiego i konsekwencje jego koronacji na cesarza.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy zawartość sekcji „Wprowadzenie”, przedstawia temat oraz cele zajęć, omawiając planowany ich przebieg.

2. Prowadzący inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji, przypominając początki państwa Franków.

Faza realizacyjna:

1. Praca w grupach z treścią e‑materiału. Nauczyciel poleca uczniom, aby odliczyli do sześciu i utworzyli grupy zgodnie z przydzielonymi numerami. Każdy z zespołów opracowuje fragment materiału z sekcji „Przeczytaj”:

• Grupa 1 – Karolingowie;

• Grupa 2 - Pepin Mały;

• Grupa 3 - Karol Wielki.

Po zakończeniu pracy przedstawiciele zespołów prezentują przydzielone zagadnienie. Pozostali uczniowie sporządzają notatki, mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje.

2. Praca z multimedium („Mapa interaktywna”). Nauczyciel czyta polecenie nr 1: „Wymień państwa i ludy, które zostały włączone do państwa Franków w okresie od VI do początku IX w.” i poleca uczniom, aby w parach wykonali zadanie w oparciu o wskazówki zawarte w e‑materiale.

3. Następnie nauczyciel poleca, aby wybrana osoba przypomniała, czym były marchie. Uczniowie, pracując nadal w parach, wskazują je na mapie, po czym wyjaśniają, dlaczego te terytoria otrzymały taki specjalny status (polecenie nr 2). Wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Film + Sprawdź się”. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia 1 i 2, nauczyciel sprawdza poprawność wykonywanych zadań wraz z uczniami.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie, pracując w parach, tworzą krzyżówkę podsumowującą zajęcia. Pary siedzące obok siebie wymieniają się krzyżówkami i je rozwiązują.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć i ocenia pracę uczniów, wskazując jej mocne i słabe strony.

Praca domowa:

1. Zapoznaj się z filmem w sekcji „Film + Sprawdź się” i wykonaj dołączone do niego polecenia.

Materiały pomocnicze:

Wielka historia świata. Tomy 1‑12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności); Świat Książki 2004‑2006.

Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011‑2019.

Einhard, Życie Karola Wielkiego, tłum. J. Parandowski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1950.

Wczesne średniowiecze. Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 4. oprac. J. Włodarczyk, Warszawa 1960.

Faber G., Merowingowie i Karolingowie, Warszawa 1994.

Wskazówki metodyczne:

Informacje z sekcji „Mapa interaktywna” mogą być wykorzystane w trakcie lekcji do samodzielnej pracy uczniów.