Dla nauczyciela
Autor: Gabriela Iwińska
Przedmiot: Chemia
Temat: Jakie jest zastosowanie amidów?
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Zakres rozszerzony
XVIII. Związki organiczne zawierające azot. Uczeń:
9) analizuje budowę cząsteczki mocznika (m.in. brak fragmentu węglowodorowego) i wynikające z niej właściwości, wskazuje na jego zastosowania (nawóz sztuczny, produkcja leków, tworzyw sztucznych).
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne
Uczeń:
opisuje zastosowanie mocznika – najbardziej powszechnego przedstawiciela grupy amidów;
przedstawia właściwości pochodnych amidów, znanych na całym świecie, takich jak kevlar, LSD oraz paracetamol;
omawia zastosowania amidów.
Strategie nauczania:
strategia asocjacyjna.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczenia przedmiotowe;
z użyciem komputera;
analiza materiału źródłowego oraz ćwiczenia uczniowskie;
technika zdań podsumowujących;
animacja;
burza mózgów.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
rzutnik multimedialny.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Zaciekawienie tematem lekcji. Nauczyciel zadaje pytanie: Jaki jest związek między lekiem przeciwbólowym – paracetamolem – a amidami? Trwa dyskusja.
Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele.
Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół amidów i ich pochodnych.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel prosi, aby uczniowie, na podstawie dotychczasowej wiedzy bądź swoich przeczuć, opowiedzieli, jakie zastosowanie może mieć mocznik. Każda osoba, która wymieni co najmniej jedno prawidłowe zastosowanie, otrzyma plusa z aktywności.
Prowadzący zajęcia dzieli uczniów na pięć grup zadaniowych:
I grupa – zastosowanie mocznika w rolnictwie;
II grupa – zastosowanie mocznika w systemach samochodowych;
III grupa – zastosowanie mocznika w przemyśle chemicznym;
IV grupa – materiałach wybuchowych;
V grupa – zastosowanie mocznika w medycynie.
Każda grupa zapoznaje się z informacjami w ramach swojego zagadnienia, korzystając z e‑materiałów (zwłaszcza informacje przedstawione na schemacie interaktywnym), podręcznika tradycyjnego oraz internetu. W opracowaniach grupy zwracają uwagę na budowę wewnętrzną, właściwości i zastosowanie podanych materiałów lub pierwiastków. Efektem pracy powinno być wspólne opracowanie na podstawie dyskusji oraz uczenia się nawzajem.
Na umówiony znak uczniowie tworzą nowe grupy tak, aby w każdej nowej grupie znaleźli się eksperci z wszystkich pozostałych grup.
Eksperci kolejno relacjonują to, czego nauczyli się w swoich pierwotnych grupach, czyli ekspert grupy I uczy pozostałych tego, czego się nauczył sam przed chwilą itd. Uczący uczestnicy przekazują wiedzę pozostałym uczniom. Każda z grup w ten sposób zapoznaje się z całym materiałem przewidzianym do realizacji na danej jednostce lekcyjnej.
Eksperci wracają do swoich pierwotnych grup, konfrontują zdobytą wiedzę, uzupełniają, sprawdzają, czy wszyscy posiadają zbieżne informacje w omawianych kwestiach.
Nauczyciel odsyła uczniów do głównego multimedium – samodzielnie analizują animację pt. „Jakie jest zastosowanie amidów?”. Następnie już w parach rozwiązują ćwiczenia. Wyniki sprawdzane są na forum klasy. Prowadzący wyjaśnia ewentualne niezrozumiałe kwestie.
Faza podsumowująca:
Tarcza strzelnicza. Celem tej metody jest bardzo szybkie uzyskanie informacji zwrotnej. Uczniowie na tarczy strzelniczej zawieszonej w sali lekcyjnej, z użyciem cenek, zaznaczają w skali od 0 do 10 swoje „strzały”. Koło można podzielić na części, w których oceniać można różne aspekty pracy, np. przydatność, atrakcyjność, stopień trudności materiału, zaangażowanie uczniów, zainteresowanie tematem, stopień opanowania zagadnienia wynikający z zamierzonych do osiągnięcia celów lekcji, itp. Nauczyciel może odnieść się do tego ogólnie na podsumowanie.
Uczniowie podsumowują zdobyte wiadomości rzucając czerwoną kostką SUS – „podsumowanie”, odczytują pytanie i udzielają odpowiedzi.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują pozostałe zadania z e‑materiału – zestaw ćwiczeń.
Materiały pomocnicze:
arkusze A3/A4;
flamastry, pisaki;
tradycyjne podręczniki;
ulotka leku przeciwbólowego – paracetamolu.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Animację uczniowie mogą wykorzystać przygotowując się do zajęć lub podczas lekcji powtórzeniowej.