Autor: Joanna Oparek

Temat: Behawioryzm w prozie Ernesta Hemingwaya

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności.

Cele operacyjne. Uczeń:

• omawia cechy behawiorystycznej konwencji literackiej;

• wskazuje związek behawioryzmu z naturalizmem, realizmem i mimetyzmem;

• analizuje narrację fragmentów powieści Hemingwaya.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• blurb.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o odczytanie na głos kilku wybranych fragmentów prozy E. Hemingwaya (z powieści Pożegnanie z bronią, Słońce też wschodzi oraz opowiadań). Zachęca ich do podzielenia się na zespoły i wyszukania w internecie informacji na temat powieści i opowiadań, których fragmenty zostały odczytane. Przedstawiciele zespołów przygotowują i wygłaszają krótką prezentację każdego z utworów.

2. Nauczyciel może zaproponować uczniom wspólne oglądanie Komu bije dzwon – amerykańskiego filmu wojennego z 1943 roku w reżyserii Sama Wooda, zrealizowanego na kanwie powieści Ernesta Hemingwaya (może to być także sugestia pracy domowej).

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał i wprowadza ich w temat lekcji. Wraz z uczniami ustala cele zajęć i kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel robi krótkie wprowadzenie prezentujące sylwetkę pisarza – może rozszerzyć informacje biograficzne zawarte w e‑materiale, a także (odnosząc się do wcześniejszych prezentacji uczniów) podkreślić różnorodną tematykę twórczości Hemingwaya i jej cechy reprezentatywne dla „straconego pokolenia”.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj” – zanim przejdą do części odnoszącej się do powieści Komu bije dzwon, nauczyciel prosi chętnego ucznia o podsumowanie wiadomości na temat techniki behawioryzmu w literaturze. Po zapoznaniu się uczniów z fragmentem powieści nauczyciel prosi klasę o wskazanie momentów, w których zauważają zastosowanie tej techniki – w formie swobodnej rozmowy.

2. Uczniowie przechodzą do sekcji „Słuchowisko” i zapoznają się z materiałem. Następnie dobierają się w pary i wykonują polecenia 1 i 2. Wybrane osoby prezentują odpowiedzi na forum, a inni uczniowie dopowiadają. Nauczyciel komentuje i ewentualnie rozwija charakterystykę elementów behawioryzmu dokonaną przez uczniów (w ramach polecenia 2).

3. Uczniowie przechodzą do sekcji „Sprawdź się” i wykonują indywidualnie ćwiczenia 1, 2, 3, 4, 6 i 7. Wybrane osoby prezentują odpowiedzi na forum. Nauczyciel ocenia poprawność odpowiedzi.

4. Ćwiczenie 5 (Wskaż w poniższym fragmencie powieści Hemingwaya cztery cechy języka utworu behawiorystycznego.) uczniowie wykonują w parach. Wybrana osoba prezentuje odpowiedź. Nauczyciel pyta uczniów, czy zgadzają się z jej wyborem i komentuje.

5. Ćwiczenie 8 może być wykonane indywidualnie lub wspólnie – w formie zabawy w redaktorów. Nauczyciel może poprosić klasę o stworzenie notki reklamowej (tzw. blurba) na okładkę Utworów zebranych Ernesta Hemingwaya. Uczniowie podają swoje propozycje czterech charakterystycznych cechy prozy Ernesta Hemingwaya, które powinny zostać uwzględnione w blurbie. Następnie dzielą się na kilkuosobowe zespoły redaktorów i próbują zredagować notkę reklamową, ujmującą wybrane cechy w atrakcyjny sposób.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi przedstawicieli zespołów o głośne odczytanie blurbów (co stanowi podsumowanie wiedzy na temat konwencji behawioryzmu w prozie Hemingwaya). Nauczyciel komentuje notki stworzone przez uczniów.

2. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat spełnienia kryteriów sukcesu.

Praca domowa:

1. Zapoznaj się szczegółowo z bogatą biografią Hemingwaya i zastanów się, w jaki sposób życiowe doświadczenia mogły ukształtować styl jego prozy.

2. Jak można rozumieć tytuł powieści Hemingwaya Komu bije dzwon? Napisz swoje przemyślenia.

Materiały pomocnicze:

• Ernest Hemingway, audycja Hanny Bielawskiej z cyklu Biografie niezwykłe, Polskie Radio (3.07.2001 r.)

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.