Dla nauczyciela
Autor: Marzenna Śliwka
Przedmiot: Język polski
Temat: Funkcje diabła w tekstach kultury, czyli czy diabeł jest zawsze straszny? Igraszki z diabłem, reż. Tadeusz Lis
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele lekcji. Uczeń:
wskazuje ludowe i chrześcijańskie źródła motywu diabła,
analizuje ewolucję wizerunku diabła w kulturze,
określa funkcje, jakie pełni motyw diabła w różnych tekstach kultury,
wskazuje ludowe elementy w spektaklu Igraszki z diabłem Tadeusza Lisa,
analizuje fragmenty Boskiej komedii Dantego,
utrwala znajomość związków frazeologicznych.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel udostępnia uczniom materiał (sekcja „Przeczytaj”).
Uczniowie oglądają spektakl telewizyjny Igraszki z diabłem w reżyserii Tadeusza Lisa.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel zapoznaje młodzież z tematem i celami lekcji.
Prowadzący zadaje pytania: Kim jest diabeł? Jakie ma zadanie? Czy możecie wskazać przykłady wykorzystania motywu diabła w popkulturze? Dlaczego ten motyw jest tak popularny?
Uczniowie podają tytuły filmów, gier, utworów muzycznych. Uzasadniają popularność motywu.
Faza realizacyjna:
Wspólne oglądanie prezentacji Diabli nadali… Krótka historia diabła (sekcja: „Prezentacja multimedialna”). Uczniowie wykonują w parach polecenia 1 i 2.
Uczniowie dzielą się refleksjami, ewentualnie uzupełniają informacje. Nauczyciel może zadać pytania: W jaki sposób rozpoczęła się diabelska historia? Jak ludzie wyobrażali sobie piekielne demony? Jaki mieli stosunek do diabła? Czy znacie utwory literackie, w których wykorzystany został motyw diabła?
Uczniowie w parach wykonują ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się” (1–7). Po upływie określonego czasu chętni uczniowie przedstawiają wnioski.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel prezentuje film The Devil`s Three Faces w reż. Briana A. Pavlaca. Uczniowie dzielą się refleksjami na temat filmu i lekcji. Nauczyciel może uzupełnić wypowiedzi uczniów krótkim podsumowaniem, np.: Popularność motywu diabła w literaturze i sztuce można uzasadnić próbą odpowiedzi na pytanie, skąd bierze się na świecie zło. Postać szatana w różnych religiach przedstawiana jest jako przewrotna istota dążąca do zdemoralizowania człowieka. Diabeł jest personifikacją zła, przeciwieństwem Boga. W literaturze ludowej jest z reguły oswajana poprzez pokazanie diabła w komicznym, groteskowym świetle.
Praca domowa:
Przeczytaj tekst Zbigniewa Herberta Diabeł. Jaki jest diabeł w wierszu, a jaki w tradycji? Zinterpretuj utwór.
Materiały pomocnicze:
Film The Devil`s Three Faces w reż. Briana A. Pavlaca, dostępny w internecie.
Władysław Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa 2021.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Prezentacja multimedialna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.