Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Czy można pisać poezję po Oświęcimiu? O Ocalonym Tadeusza Różewicza

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
4) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, eufonię, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, epiforę, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
13) porównuje utwory literackie lub ich fragmenty, dostrzega kontynuacje i nawiązania w porównywanych utworach, określa cechy wspólne i różne;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
6) odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki;
III. Tworzenie wypowiedzi.
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
11) stosuje zasady poprawności językowej i stylistycznej w tworzeniu własnego tekstu; potrafi weryfikować własne decyzje poprawnościowe;
12) wykorzystuje wiedzę o języku w pracy redakcyjnej nad tekstem własnym, dokonuje korekty tekstu własnego, stosuje kryteria poprawności językowej.
IV. Samokształcenie.
9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • analizuje i interpretuje wiersz Tadeusza Różewicza Ocalony;

  • omawia charakter poezji po II wojnie światowej;

  • wyjaśnia, jakie etyczne zadania artysty wyrażane są za pomocą słowa i obrazu;

  • redaguje opinię na temat tego, czy wiersz Ocalony niesie nadzieję na odbudowę wartości.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • burza mózgów.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Uczniowie czytają przed lekcją wiersz Tadeusza Różewicza Ocalony i przygotowują kontekst biograficzny, który pomoże w analizie wiersza.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał „Czy można pisać poezję po Oświęcimiu? O Ocalonym Tadeusza Różewicza”.

  2. Wyświetla na tablicy cele zajęć oraz wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

  3. Uczniowie zapoznają się z tekstem w sekcji „Wprowadzenie” i „Przeczytaj”. Nauczyciel prosi chętnego ucznia o podsumowanie informacji zawartych w tych sekcjach.

Faza realizacyjna:

  1. Zasadnicza część zajęć odbywa się w formie burzy mózgów. Nauczyciel prowadzi dyskusję, zadaje pytania, komentuje odpowiedzi uczniów oraz włącza się do rozmowy. Celem wymiany zdań jest zrozumienie, czy po II wojnie światowej nadal udawało się tworzyć poezję. Dobór pytań dostosowywany jest do dynamiki dyskusji. Mogą wśród nich znaleźć się następujące:
    • Jaka tematyka pojawia się w utworach Tadeusza Różewicza?
    • Jakie mogą być etyczne zadania artystów?
    • Jaki charakter miała poezja po II wojnie światowej?

  2. Po zakończeniu pracy metodą burzy mózgów nauczyciel pokazuje galerię z sekcji „Galeria zdjęć interaktywnych”. Uczniowie zastanawiają się nad etycznymi zadaniami artysty wyrażanymi za pomocą słowa i obrazu.

  3. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Dzieli uczniów na 3 grupy (lub więcej, w zależności od czasu, który pozostał na pracę z ćwiczeniami). Przydziela uczniom zadania i wyznacza czas na ich realizację. Po zakończeniu pracy weryfikuje poprawność odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel prosi o przypomnienie, czym różni się fakt od opinii.
    Fakt to coś, co miało miejsce w rzeczywistości; zdarzenie lub stan rzeczy, na które nie mamy wpływu.
    Opinia, to czyjeś zdanie o kimś lub o czymś; sąd; osąd; zdanie; pogląd.
    Następnie poleca zredagowanie opinii na temat tego, czy wiersz Ocalony niesie nadzieję na odbudowę wartości.

Praca domowa:

  1. Wskaż utwór muzyczny, który - twoim zdaniem - mógłby stanowić tło wiersza Ocalony. Uargumentuj swój wybór.

Materiały pomocnicze:

  • https://vod.tvp.pl/video/poezja‑na‑kazdy‑czas,ocalony‑tadeusz‑rozewicz,47913398

  • Kazimierz Wyka, Różewicz parokrotnie, Warszawa 1977.

Wskazówki metodyczne

  • Galerię zdjęć nauczyciel może wykorzystać w rozmowie z uczniami na temat związków literatury i malarstwa.

Sprawdź się