Zwróć uwagę na to, co widział i czego doświadczył podmiot liryczny.

Sprawdź, czy w twojej odpowiedzi znalazły się takie elementy:

• jest młody, ma 24 lata,

• udało mu się ujść zagładzie,

• doświadczył traumatycznych przeżyć,

• widział drastyczne sceny i sytuacje,

• doświadczył zarówno ludzkiego dobra, jak i zła;

• widział czyny szlachetne i haniebne,

• szuka pomocy autorytetu.

Przypomnij sobie, jaki wpływ na cywilizację miała II wojna światowa.

Wojna doprowadziła do ruiny wartości, na których zbudowano cywilizację. Słowo „ocalony” zostało w tym kontekście użyte ironicznie: skoro nie pozostały dawne wartości, podmiot liryczny przetrwał jedynie w sensie fizycznym: mimo młodego wieku czuje się martwy, obraca się w etycznej próżni.

Zastanów się, jaki typ wypowiedzeń łączy spójnik „i”. Przeanalizuj znaczenie pojęć: nazwa pusta i nazwa jednoznaczna.

Różewicz sugeruje, że rzeczowniki występujące w kolejnych wersach straciły swoje znaczenie z powodu ogromu okrucieństwa, jakiego doznał podmiot liryczny.

Oceń, czy w budowie wiersza występują regularności. Następnie sprawdź, czy występują w nim rymy.

Wiersz ma budowę nieregularną (różna liczba sylab w wersach) i jest pozbawiony rymów, czyli jest to wiersz wolny.

Przypomnij sobie, co wiadomo o podmiocie lirycznym.

Nieregularna budowa wiersza może odzwierciedlać chaos pojęciowy w powojennym świecie i chaos myśli głównego bohatera, który jako młoda osoba doświadczył wojennej traumy.

Przykład: człowiek - zwierzę, rzeczywistość biologiczna

• miłość - nienawiść, uczucia, emocje

• wróg - przyjaciel, relacje międzyludzkie

• ciemność - światło, symbole dobra i zła, etyka

• cnota - występek, etyka

• prawda - kłamstwo, etyka

• piękno - brzydota, estetyka

• męstwo - tchórzostwo, etyka

Zastanów się, czemu służą nawiązania do Biblii w przedostatniej strofie.

Podmiot liryczny wyraża pogląd, że ludzkość musi budować świat wartości od nowa, czemu służy poszukiwanie „Nauczyciela i mistrza”.