Dla nauczyciela

Autor: Marta Kulikowska

Przedmiot: Język polski

Temat: Jak czytać dramaty? Teatr absurdu: Samuel Beckett, Czekając na Godota. Część 2

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

Cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Kształtowanie dojrzałości intelektualnej, emocjonalnej i moralnej uczniów.

7. Kształcenie umiejętności czytania, analizowania i interpretowania literatury oraz innych tekstów kultury, a także ich wzajemnej korespondencji.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

2) rozpoznaje konwencje literackie i określa ich cechy w utworach (fantastyczną, symboliczną, mimetyczną, realistyczną, naturalistyczną, groteskową);

3) rozróżnia gatunki epickie, liryczne, dramatyczne i synkretyczne, w tym: gatunki poznane w szkole podstawowej oraz epos, odę, tragedię antyczną, psalm, kronikę, satyrę, sielankę, balladę, dramat romantyczny, powieść poetycką, a także odmiany powieści i dramatu, wymienia ich podstawowe cechy gatunkowe;

6) rozpoznaje w tekstach literackich: ironię i autoironię, komizm, tragizm, humor, patos; określa ich funkcje w tekście i rozumie wartościujący charakter;

7) rozumie pojęcie groteski, rozpoznaje ją w tekstach oraz określa jej artystyczny i wartościujący charakter;

10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;

14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;

16) rozpoznaje obecne w utworach literackich wartości uniwersalne i narodowe; określa ich rolę i związek z problematyką utworu oraz znaczenie dla budowania własnego systemu wartości.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

6) odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki;

III. Tworzenie wypowiedzi.

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;

6) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, referat, szkic interpretacyjny, szkic krytyczny, definicja, hasło encyklopedyczne, notatka syntetyzująca;

IV. Samokształcenie.

2. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;

6. wybiera z tekstu odpowiednie cytaty i stosuje je w wypowiedzi;

Lektura uzupełniająca

34) Samuel Beckett, Czekając na Godota;

Zakres rozszerzony

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:

3) rozpoznaje w utworach cechy prądów literackich i artystycznych oraz odczytuje ich funkcje;

Cele lekcji. Uczeń:

wyjaśnia, czy i jak zmieniło się zachowanie postaci w II akcie dramatu,
sprawdza swoją wiedzę na temat cech gatunkowych dramatu absurdu,
poznaje konteksty interpretacyjne przydatne w odczytaniu dramatu S. Becketta,
dokonuje analizy i interpretacji fragmentów dramatu Czekając na Godota.

Strategie nauczania:

konstruktywizm;
konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

ćwiczeń przedmiotowych;
sztuka teatralna;
mapa myśli.

Środki dydaktyczne:

e‑podręcznik;
komputery z dostępem do internetu dla uczniów;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Nauczyciel poleca, by uczniowie przeczytali akt II Czekając na Godota wraz z komentarzami zamieszczonymi w sekcji „Schemat”. Prosi także, by chętne osoby przygotowały kapelusze, buty, ubrania, które będą mogły posłużyć jako kostiumy aktorów grających Gogo i Didi.

Faza wprowadzająca:

Nauczyciel informuje uczniów, że lekcja będzie skupiona na pracy z II aktem dramatu Becketta. Na wstępie zadaje pytanie: co się zmieniło w sytuacji bohaterów, miejscu i czasie akcji w porównaniu z aktem I?

Faza realizacyjna:

Nauczyciel proponuje uczniom odegranie wybranej sceny z II aktu dramatu Becketta. W tym celu uczniowie wykorzystują przygotowane kostiumy (kapelusze, buty) oraz elementy scenografii (symboliczne drzewo może być narysowane na tablicy). Może to być np. scena początkowa do chwili pogodzenia się bohaterów po kłótni. Pozostali uczniowie obserwują scenę, mogą wyrazić swoje wrażenia na jej temat. Nauczyciel pyta o to, jak rozwija się akcja. Może też postawić pytanie: czy zgadzacie się ze zdaniem krytyka Jana Kotta, że: Nudę, wstręt i obrzydzenie – wszystkie najgorsze uczucia budzi ten piekielny Godot? Uczniowie wypowiadają się swobodnie.
Później uczniowie, pracując w parach, wykonują polecenia 1 i 2 z sekcji „Schemat”, wybrane osoby prezentują swoje odpowiedzi, a nauczyciel weryfikuje ich poprawność.
Nauczyciel wybiera ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się” i poleca uczniom ich wykonanie. Ćwiczenia mają przygotować uczniów do samodzielnej interpretacji dramatu Becketta (samodzielną interpretację uczniowie mogą przygotować jako pracę domową lub na zakończenie zajęć). Prowadzący decyduje, czy uczniowie nadal pracują w parach, czy indywidualnie.

Faza podsumowująca:

Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.

Praca domowa:

Zapoznaj się z podsumowaniem analizy fragmentów z aktu II dramatu Czekając na Godota.

Materiały pomocnicze:

Antoni Libera, Godot i jego cień, Kraków 2009.
Jan Kott, Nuda prawie genialna, „Przegląd Kulturalny”, 21.02.1957.

Wskazówki metodyczne

Uczniowie mogą wykorzystać sekcję „Przeczytaj” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.

Sprawdź się