Autorka: Paulina Wierzbińska

Temat: Jaki model dekomunizacji i lustracji jest najbardziej sprawiedliwy?

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

V. Państwo, myśl polityczna i demokratyzacja.

Uczeń:

17) porównuje różne modele dekomunizacji i lustracji oraz rozważa ich zasadność.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia pojęcia lustracji i dekomunizacji;

• porównuje przebieg lustracji w Polsce z przebiegiem tego procesu w krajach ościennych;

• rozważa zasadność przeprowadzania lustracji i dekomunizacji w Polsce po obaleniu komunizmu.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego;

• badanie sondażowe.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie mają za zadanie wyszukać materiały dotyczące procesu lustracji w Polsce.

Faza wstępna:

1. Dyskusja wprowadzająca do zagadnień poruszanych w e‑materiale. Uczniowie, korzystając z własnej wiedzy, odpowiadają na pytania zawarte w sekcji „Wprowadzenie”.

2. Przedstawienie tematu: „Jaki model dekomunizacji i lustracji jest najbardziej sprawiedliwy?” i celów zajęć.

Faza realizacyjna:

1. Zalogowany na platformie nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej (lub za pomocą rzutnika) pytanie sondażowe z sekcji „Badanie 1”. Uczniowie na telefonach komórkowych lub tabletach logują się do systemu, dołączają do lekcji i przystępują do odpowiedzi na zadane pytanie. Nauczyciel, korzystając ze swojego panelu użytkownika, wyświetla zestawienie odpowiedzi uczniów. Chętne osoby mogą uzasadnić swój wybór.

2. Podział klasy na grupy. Każdy zespół rozważa problemy przedstawione w ćwiczeniu nr 3 w sekcji „Badanie 1”. Następnie reprezentanci grup przedstawiają efekty pracy, które są wspólnie dyskutowane przez uczniów.

3. Praca ze schematem. Uczniowie zapoznają się z informacjami na temat modeli sprawiedliwości w okresie tranzycji wg S. Garretta, a potem w parach wykonują ćwiczenie 1, wykorzystując materiały zgromadzone przed zajęciami. Następnie wybrane osoby prezentują propozycje uzasadnień, który z modeli ich zdaniem najlepiej pasuje do polskiego modelu lustracji, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich – dyskusja.

4. Praca z filmem. Uczniowie w parach przygotowują argumenty do dyskusji dotyczącej zagadnień poruszonych w materiale. Dyskutują, a następnie wybrane osoby przedstawiają wnioski.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie ponownie odpowiadają na pytanie sondażowe postawione na wcześniejszym etapie zajęć (w sekcji „Badanie 2”). Wyniki są wyświetlone na tablicy interaktywnej.

2. Podział na grupy. Każda z nich wykonuje ćwiczenie nr 3 z sekcji „Badanie 2”. Uczniowie porównują wyniki sondażu przeprowadzonego przez CBOS oraz wyniki badań wykonanych w klasie. Przedstawiciele zespołów prezentują odpowiedzi, które są wspólnie omawiane i porównywane.

3. Omówienie przebiegu zajęć, przedstawienie mocnych i słabych stron pracy zespołów i przekazanie informacji zwrotnej.

Praca domowa:

1. Napisz krótką notatkę, uwzględniając w niej najistotniejsze informacje dotyczące zagadnień poruszanych na zajęciach.

Materiały pomocnicze:

• CBOS, Powracające dylematy lustracji i dekomunizacji w Polsce, „Komunikat z badań” nr BS/43/2005, Warszawa, marzec 2005.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać audiobook i film jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji na temat lustracji i dekomunizacji w Polsce.