Autorka: Anna Wąsiel‑Alberska

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Instytucja państwa

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

V. Państwo, myśl polityczna i demokratyzacja.

Uczeń:

2) charakteryzuje atrybuty państwa jako organizacji politycznej (terytorialność, przymusowość, suwerenność zewnętrzna i wewnętrzna); przedstawia cechy władzy państwowej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• analizuje i porównuje różne sposoby rozumienia pojęcia instytucji państwa;

• uzasadnia znaczenie instytucji państwa dla życia jednostki;

• charakteryzuje jeden ze sposobów rozumienia pojęcia instytucji państwa.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• układanka puzzle;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• dyskusja.

Formy zajęć:

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją

1. Po wcześniejszych zajęciach dwie grupy chętnych/wybranych uczniów przygotowują krótkie prezentacje dotyczące:

• trzech perspektyw rozumienia instytucji państwa;

• usług publicznych.

Faza wstępna

1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

2. Przedstawienie uczniowskich prezentacji i dyskusja.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie pracują metodą puzzli i są wzajemnie odpowiedzialni za wiedzę wyniesioną z lekcji. Odliczają do pięciu i w ten sposób następuje podział na grupy. Każda z nich otrzymuje do opracowania inną koncepcję instytucji państwa.

2. Praca z multimedium – prezentacja. Nauczyciel informuje, że poszczególne grupy mają zwrócić szczególną uwagę na przypisane im według numerów koncepcje instytucji państwa:

• numery 1 – państwo minimalne;

• numery 2 – państwo rozwojowe;

• numery 3 – państwo socjaldemokratyczne;

• numery 4 – państwo skolektywizowane;

• numery 5 – państwo totalitarne.

3. Następnie uczniowie łączą się w grupy pięcioosobowe (w każdej grupie jest jedna osoba o danym numerze) i każdy członek grupy wyjaśnia pozostałym jeden sposób definiowania instytucji państwa, z którym się zapoznał. Nauczyciel wyznacza czas na realizację zadania, monitoruje jego przebieg, dbając, by uczniowie rzeczywiście uczyli się wzajemnie, a nie tylko przeczytali informacje z e‑materiału.

4. Po upływie wyznaczonego czasu nauczyciel pyta uczniów, czego się dowiedzieli i jak rozumieją poszczególne spojrzenia. Chętne/wybrane osoby udzielają odpowiedzi, a nauczyciel w razie potrzeby poprawia je i uzupełnia.

5. Tym razem uczniowie łączą się w pięć grup – zgodnie z przypisanymi wcześniej numerami (tj. grupy tworzą wszystkie osoby z numerem 1, wszystkie osoby z numerem 2 itd.). Zadanie polega na przekazaniu wcześniej uzyskanych informacji i sprawdzeniu stopnia ich zrozumienia oraz zapisaniu własnymi słowami notatki (treść notatki ustalana jest przez całą grupę w krótkiej dyskusji). Nauczyciel wyznacza czas realizacji zadania i monitoruje jego przebieg (wspiera w znalezieniu precyzyjnych sformułowań itp.).

6. W następnym etapie uczniowie wracają do grup składających się z osób o różnych numerach i przekazują pozostałym członkom grupy zdobyte informacje.

7. Nauczyciel prosi klasę o hasłowe wskazanie podobieństw i różnic między różnymi koncepcjami. Wybrana osoba zapisuje je na tablicy w formie tabeli.

Faza podsumowująca

1. Wykonanie ćwiczeń interaktywnych wskazanych przez nauczyciela.

2. Dyskusja na temat: „Która z koncepcji państwa jest wam najbliższa i dlaczego?”.

3. Chętne/wybrane osoby oceniają znaczenie instytucji państwa dla życia jednostki.

Praca domowa:

Przygotuj własną koncepcję instytucji państwa i uzasadnij, dlaczego taka forma byłaby twoim zdaniem najwłaściwsza.

Materiały pomocnicze:

Andrew Heywood, Politologia, Warszawa 2006.

Konstanty A. Wojtaszczyk, Podstawy nauk politycznych, Warszawa 2007.

Jerzy Szczupaczyński, Władza i społeczeństwo, Warszawa 1995.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Prezentacja multimedialna może być inspiracją do przygotowania przez uczniów własnych prezentacji, które będą przedstawiać dany model na konkretnym przykładzie.