Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Poszukiwanie i opracowywanie bibliografii. Tworzenie ramowego planu pracy
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne. Uczeń:
pozna źródła informacji na temat bibliografii i kolejne etapy jej opracowywania, szukając materiałów na temat wartości ludzkiego życia w oparciu o esej Miłosza Zniewolony umysł;
nauczy się tworzyć ramowy plan pracy;
dowie się, jak łączyć różne informacje w obrębie jednego opracowania, by stworzyć zwartą notatkę z samodzielnie wykonanych omówień tekstów źródłowych;
dokona analizy sposobów współczesnej percepcji dzieła Miłosza.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
burza mózgów.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel ustala z uczniami podział na grupy. Następnie uczniowie w zespołach wybierają tekst, do którego podczas zajęć będą przygotowywać ramowy plan pracy. Zbierają literaturę na dany temat, informacje o autorze, tworzą wstępne notatki.
Zajęcia dotyczące tego tematu mogą trwać dwie godziny lekcyjne.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel pyta uczniów, czym jest bibliografia i w jaki sposób się ją sporządza. Po uzyskaniu pierwszych odpowiedzi uczniowie zapoznają się z tekstem w sekcji „Przeczytaj”, aby uzupełnić swoją wiedzę.
Faza realizacyjna:
Uczniowie zapoznają się z audiobookiem i w parach wyjaśniają, w jaki sposób można czytać Zniewolony umysł Miłosza współcześnie. Następnie odnoszą się do perspektywy zagranicznych czytelników Zniewolonego umysłu i zapisują wnioski.
Nauczyciel wyświetla na dużym ekranie schemat i głośno go omawia. Następnie dzieli klasę na kilkuosobowe grupy (zgodnie z ustaleniami przed lekcją), których zadaniem jest przygotowanie (zgodnie z poszczególnymi elementami schematu) ramowego planu pracy nad wybranym przez uczniów tekstem. Zespoły korzystają podczas pracy z przyniesionych materiałów, mogą również korzystać ze źródeł online.
Prowadzący zajęcia wyjaśnia kwestie zapisu bibliografii. Informuje, że bibliografia musi mieć jednolitą konstrukcję (interpunkcja, kolejność elementów) i podaje kilka przykładów, zwracając uwagę, że nie jest to jedyna możliwość (jest ich wiele):
W.J. Harrington, Klucz do Biblii, przeł. J. Marzęcki, Warszawa 2002, s. 29,
E. Branigan, Schemat fabularny, przeł. J. Ostaszewski, [w:] Kognitywna teoria filmu. Antologia przekładów, red. J. Ostaszewski, Kraków 1999, s. 115.
J. Habermas, Prawo międzynarodowe – jego przyszłość i przeszłość, przeł. A. Kopacki, „Przegląd Polityczny” 2003 nr 62/63, s. 148.
hasło: plagiat, [w:] Słownik terminów literackich, (red.) J. Sławiński, Wrocław‑Warszawa‑Kraków 2000, s. 389.
Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie uczniowie przedstawiają wyniki prac grupy.
Faza podsumowująca:
Uczniowie indywidualnie wykonują ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Audiobook”. Chętna osoba przedstawia rozwiązania.
Nauczyciel podsumowuje lekcję – podkreśla znaczenie tworzenia opisu bibliograficznego.
Praca domowa:
Zredaguj tekst argumentacyjny na wybrany przez siebie temat. Sporządź opis bibliograficzny.
Materiały pomocnicze:
M. Antczak, A. Nowacka, Przypisy, powołania, bibliografia załącznikowa. Jak tworzyć i stosować. Podręcznik, Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, 2009.
Barbara Osuchowska, Poradnik autora, tłumacza i redaktora, Warszawa 2005.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Schemat” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.