Autor: Paweł Kaniowski

Temat: Stoicyzm i epikureizm w literaturze i kulturze

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele lekcji (językiem ucznia):

• Dowiesz się, jaki był wpływ stoicyzmu i epikureizmu na kulturę odrodzenia.

• Sprawdzisz, którzy autorzy z czasów rzymskich przyczynili się do rozpowszechnienia myśli stoików i epikurejczyków.

• Zrekonstruujesz elementy myśli stoicyzmu i epikureizmu, pojawiające się w utworach polskich poetów okresu renesansu i wieków późniejszych.

Cele operacyjne. Uczeń:

• opisuje wpływ stoicyzmu i epikureizmu na kulturę odrodzenia;

• bada, którzy autorzy z czasów rzymskich przyczynili się do rozpowszechnienia myśli stoików i epikurejczyków;

• rekonstruuje elementy myśli stoicyzmu i epikureizmu, pojawiające się w utworach polskich poetów okresu renesansu i wieków późniejszych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• esej filozoficzny;

• audiobook.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Stoicyzm i epikureizm w literaturze i kulturze”. Uczniowie mają zapoznać się z treściami w sekcji „Przeczytaj” i przygotować prezentację, w której przedstawią przykłady ilustrujące zagadnienia związane z tematem lekcji.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel przedstawia uczniom temat lekcji i cele zajęć, które wyświetla przy użyciu tablicy interaktywnej lub rzutnika, oraz wspólnie z uczestnikami zajęć ustala kryteria sukcesu.

2. Dyskusja wprowadzająca. Zalogowany na platformie nauczyciel sprawdza, którzy uczniowie zapoznali się z udostępnionym przed lekcją e‑materiałem. Wybrani uczniowie prezentują efekty pracy w domu. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje o swoje przykłady. Tę część lekcji kończy krótka dyskusja wokół poruszonej tematyki. Po zakończeniu dyskusji chętna lub wybrana osoba przedstawia wnioski.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. W zależności od stanu przygotowania uczniów do lekcji nauczyciel prosi o indywidualne, ciche zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” lub od razu przechodzi do podziału uczniów na kilka grup, które na podstawie e‑materiału układają pytania do quizu dla innych grup. Następnie nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel nagradza zwycięską drużynę, np. ocenami z aktywności.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Audiobook”. Odczytanie polecenia do multimedium: Wysłuchaj nagrań i porównaj ze sobą dwa wiersze: pieśń poety rzymskiego i jej parafrazę dokonaną przez polskiego twórcę. Wskaż wszystkie podobieństwa i różnice między tymi dwoma wierszami. Zwróć uwagę na odmienne zakończenia. Jak można wyjaśnić te różnice?. Wspólna praca całego zespołu klasowego nad odpowiedziami.

3. Uczniowie dobierają się pary. Następnie wspólnie wykonują ćwiczenia od 1 do 7 z sekcji „Sprawdź się”. Ochotnicy prezentują rozwiązania na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenie 8 z sekcji „Sprawdź się”. Na następnych zajęciach wybrane osoby mogą przeczytać swoje eseje.

Materiały pomocnicze:

• Tatarkiewicz W., Historia filozofii, Warszawa 2005.

• Stankiewicz P., Sztuka życia według stoików, Warszawa 2021.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach w ten sposób, żeby móc samodzielnie rozwiązać zadania.