Sprawdź się
Zapoznaj się z fragmentem wywiadu przeprowadzonym z polskim pisarzem Markiem Krajewskim. Zastanów się nad tym, czy praktyki oraz rozważania wywodzące się z tych nurtów filozoficznych mogą być dzisiaj dla nas przydatne.
Doskonałość dzięki innymStoicyzm rozumiem bowiem także jako sztukę życia, jak to ujął w swojej znakomitej książce Piotr Stankiewicz. Sztuka ta jest umiejętnością dopasowania się do świata, polegającą na tym, że nieustannie zadajemy sobie pytania, czy nasze wyobrażenia są prawdziwe i adekwatne względem rzeczywistości czy też nie. Często wszak mylimy rzeczywistość z naszymi wyobrażeniami o niej. Dla przykładu, jadę samochodem, spieszę się na spotkanie, a po drodze natrafiam na korki, czerwone światła i niespodziewane remonty. W mojej głowie budzi się wyobrażenie: „Ależ mam pecha!”. Jest ono jednak z całą pewnością nieprawdziwe. Ani czerwone światła, ani rozkopane ulice, ani żadne inne zdarzenie na świecie nie są – bo być nie mogą – w ogóle zainteresowane naszym życiem. Nie są one istotami rozumnymi, którym zależy na wprowadzaniu w naszą codzienność pecha lub szczęścia. Jest takie piękne zdanie, że wyobrażenia stoją i czyhają tylko, by człowiek wpuścił je do swego umysłu. Stoik pod żadnym pozorem tego nie czyni, bo patrzy na świat niezwykle trzeźwo i postrzega go takim, jaki on w istocie jest. To prawda, że ważna jest tutaj umiejętność rozstrzygania tego, co jest od nas zależne, a co nie. Częstotliwość zmiany świateł – trzymajmy się tego przykładu – nie jest od nas zależna. Jeśli zatem fakt, że trafiamy na czerwone światło, nazywamy pechem, wprowadzamy wyobrażenie w krąg naszego umysłu i dokonujemy fałszywej operacji.
Źródło: Marek Krajewski, Doskonałość dzięki innym, „Znak” 2019 r., nr 764, dostępny w internecie: www.miesiecznik.znak.com.pl/doskonalosc-dzieki-innym-marek-krajewski/ [dostęp 14.10.2020 r.].
Teraz postaraj się uzupełnić tekst w taki sposób, by stanowił podsumowanie analizowanego fragmentu.
ze wspomnieniem przykrych doświadczeń, poczucie rozproszenia, osiągnięcie stanu wewnętrznej równowagi, nieuleganie namiętnościom, braku wpływu, stosowanie biernego oporu wobec rzeczywistości, wiary w możliwość wpływu, poczucie siły, siły we własne możliwości, ze zbyt dużą ilością bodźców
Stoickie praktyki, mające na celu .............................................................................................., umożliwiają nam podejmowanie decyzji w różnych sytuacjach, w których możemy doznawać poczucia bezsilności. Tego rodzaju sytuacje wiąże się .............................................................................................. docierających do nas z naszego najbliższego otoczenia. Długotrwałe doznawanie stanu nadmiernej stymulacji może wzmagać w nas .............................................................................................., co z kolei powoduje poczucie .............................................................................................. na warunki naszego życia. W tym kontekście stoickie wyzwolenie się od namiętności należałoby zinterpretować jako praktykę umożliwiającą .............................................................................................., sprzyjającej podejmowaniu trafniejszych decyzji, uwzględniającej współdziałanie z otaczającym nas światem.
Zaznacz twierdzenia dotyczące stoicyzmu, z którymi zgodziłby się Marek Aureliusz.
- Tym, co zakłóca szczęście człowieka, są afekty, czyli uczucia zanadto kierowane bezrozumnym popędem.
- Stoicy uważali, że uczucia jak: przyjemność, smutek, żądza, strach, prowadzą do prawdziwego poznania.
- Szczęście jest możliwe wtedy, gdy człowiek stara się żyć na sposób rozumowy, kierując się cnotą.
- Takie rzeczy, jak bogactwo, fizyczna siła, zaszczyty czy zdrowie, to rzeczy, dzięki którym łatwiej stać się stoikiem.
Jeszcze raz przeanalizuj wiersz Zbigniewa Herberta Kamyk. Dlaczego możemy potraktować kamyk Herberta jako symbol postawy stoickiej? Na czym polega doskonałość kamyka?
Zbigniew Herbert Kamyk
kamyk jest stworzeniem doskonałym
(...)
o zapachu który niczego nie przypomina niczego nie płoszy nie budzi pożądania
(...)
czuję ciężki wyrzut kiedy go trzymam w dłoni i ciało jego szlachetne przenika fałszywe ciepło
(...)
Osoba wypowiadająca się w wierszu wyznaje, iż trzymając kamyk w ręku, czuje wyrzut (chyba sumienia). Jak sądzisz dlaczego? Zaznacz poprawną odpowiedź.
- Osoba mówiąca w wierszu może czuć wyrzut sumienia, ponieważ trzymając kamyk w ręku, oddaje mu swoje ciepło, co fałszuje lub zaburza doskonałość kamyka.
- Osoba mówiąca w wierszu czuje wyrzut sumienia, ponieważ podniesienie kamyka zmienia otoczenie.
- Osoba mówiąca w wierszu może czuć wyrzut sumienia, ponieważ trzymając kamyk w ręku, oddaje mu swoje ciepło, co zmienia stan tej osoby.
Jeśli założymy, że kamyk w powyższym wierszu rzeczywiście symbolizuje stoicyzm, to jaką postawę wobec stoicyzmu przyjmuje podmiot liryczny? Czy wiersz jest pochwałą postawy stoickiej?
Zastanów się, co oznaczają poniższe słowa Epikura i oznacz stwierdzenia, które są zgodne myślą filozofa.
Epikur uważa lęk przed śmiercią za czynnik, który niepotrzebnie unieszczęśliwia człowieka.taknie
Śmierć, według Epikura, to ostateczne połączenie atomów tworzących ciało i duszę. taknie
Jeśli uświadomimy sobie, czym naprawdę jest śmierć, stanie się to dla nas źródłem nieszczęścia i niepokoju.taknie
Po pierwsze dlatego, że pozbywamy się wówczas lęku przed grożącymi nam pośmiertnymi karami (dusza bowiem nie jest nieśmiertelna), a to pozwala lepiej docenić życie doczesne.taknie
Po drugie, uświadomiwszy sobie, że śmierć to po prostu koniec doznań zmysłowych, jawi się ona jako ukojenie wszystkich dręczących nas w życiu cierpień. taknie
Zdaniem Epikura śmierć nie powinna nas napawać lękiem. {#tak}{nie}
Epikur uważa lęk przed śmiercią za czynnik, który niepotrzebnie unieszczęśliwia człowieka.{#tak}{nie}
Śmierć, według Epikura, to ostateczne połączenie atomów tworzących ciało i duszę. {tak}{#nie}
Jeśli uświadomimy sobie, czym naprawdę jest śmierć, stanie się to dla nas źródłem nieszczęścia i niepokoju.{tak}{#nie}
Po pierwsze dlatego, że pozbywamy się wówczas lęku przed grożącymi nam pośmiertnymi karami (dusza bowiem nie jest nieśmiertelna), a to pozwala lepiej docenić życie doczesne.{#tak}{nie}
Po drugie, uświadomiwszy sobie, że śmierć to po prostu koniec doznań zmysłowych, jawi się ona jako ukojenie wszystkich dręczących nas w życiu cierpień. {#tak}{nie}
Jak sądzisz, dlaczego stoicyzm uważa się za szkołę życia? Uzasadnij swoją odpowiedź.
Praca domowa
Napisz esej, który byłby rozwinięciem następującej myśli Seneki: Aby poznać siebie, trzeba się wystawiać na próbę. Tylko tak może się przekonać każdy, na co go stać.