Autor: Katarzyna Maćkowska

Temat: Początki filozofii współczesnej

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• relacjonuje, w jaki sposób kształtowała się filozofia współczesna oraz jakie wątki wpłynęły na jej rozwój i powstawanie nowych nurtów;

• analizuje, w jaki sposób filozofia Kierkegaarda i Nietzschego wpłynęła na określenie nowych pól zainteresowania filozofii;

• wymienia główne problemy, przed jakimi stała i stoi filozofia współczesna;

• wskazuje, czym jest bioetyka i skąd wzięła się potrzeba wprowadzenia jej do filozofii.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• rozmowa kierowana;

• audiobook;

• film;

• burza mózgów.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

1. Przedstawienie wyświetlonego na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika tematu lekcji i celów zajęć. Wspólne ustalenie kryteriów sukcesu.

2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Czy filozofia ma być spójnym projektem, który wyjaśnia wszystko poprzez racjonalny i obiektywny system poglądów?

Faza realizacyjna:

1. Rozmowa kierowana. Nauczyciel pyta uczniów, w jaki sposób kształtowała się filozofia współczesna oraz jakie wątki wpłynęły na jej rozwój i powstawanie nowych nurtów.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Film edukacyjny”. Odczytanie polecenia do multimedium: Na czym polega rewolucja w filozofii, której dokonali w XIX w. m.in. Kierkegaard i Nietzsche? Wspólna praca całego zespołu klasowego nad odpowiedziami.

3. Następnie nauczyciel pyta uczniów, co to znaczy, że w filozofii w XIX w. pojawiło się miejsce dla subiektywności.

4. Burza mózgów. Nauczyciel pyta uczniów, jakimi problemami zajmują się współcześni filozofowie. Uczniowie podają swoje propozycje odpowiedzi, a każda z nich zostaje zapisana na tablicy. Następnie uczniowie grupują odpowiedzi i wybierają 5 najważniejszych ich zdaniem, uzasadniając swój wybór.

5. Praca z multimedium nr 2. Nauczyciel prezentuje multimedia z sekcji „Audiobook”. Tym razem uczniowie pracują w parach, przygotowując rozwiązania ćwiczeń 1 i 2 oraz poleceń 1 i 2. Po wyznaczonym czasie wybrane pary odczytują swoje odpowiedzi na forum. Inni uczniowie uzupełniają ich wypowiedzi. Nauczyciel pilnuje porządku pracy.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel zawiesza na tablicy dwa plakaty z narysowanym koszem i walizką. Rozdaje uczniom po dwie karteczki samoprzylepne. Prosi, aby uczniowie zapisali na jednej z nich przemyślenia, które zabiorą z sobą po zajęciach; na drugiej to, czego nie akceptują. Jedna osoba odczytuje zapisy przy walizce i koszu.

Praca domowa:

1. Obserwuj debatę publiczną w Polsce przed kilka dni z rzędu. Wybierz i opisz jeden przykład z mediów, który może być ilustracją do wybranego przez ciebie pojęcia lub problemu z dzisiejszej lekcji.

Materiały pomocnicze:

• Warburton N., Krótka historia filozofii, tłum. S. Lipnicki, Warszawa 2020.

• Mackiewicz W., Filozofia współczesna w zarysie, Warszawa 2008.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Film edukacyjny” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.