Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Od renesansu do baroku – przemiany w kulturze europejskiej w XVII w.

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• analizuje różnice między renesansem a barokiem;

• opisuje, jakie zadania przypisywali nauce XVII‑wieczni uczeni;

• charakteryzuje relacje między nauką i sztuką a religią w XVII w.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Nauczyciel poleca uczniom, aby powtórzyli informacje na temat humanizmu i renesansu w Europie.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel prosi uczniów, by na podstawie wiadomości zdobytych przed lekcją zaproponowali cel zajęć. Omawia z nimi kryteria sukcesu. Mogą one przybrać formę pytań, na które uczniowie będą chcieli uzyskać odpowiedzi w trakcie lekcji.

2. Nauczyciel poleca jednemu z uczniów (wskazanemu lub ochotnikowi), aby przekazał reszcie klasy informacje (ważne są m.in. źródła kultury renesansowej, kierunki w literaturze i sztuce, rozwój nauki), które uczestnicy zajęć mieli powtórzyć przed lekcją. W razie potrzeby uzupełnia wypowiedź ucznia i udziela informacji zwrotnej.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj” i zapisują na kartkach minimum pięć pytań do tekstu dotyczącego przemian w kulturze europejskiej w XII wieku. Pytania powinny się zaczynać od słowa „Dlaczego”. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Nauczyciel dzieli uczniów na pięcioosobowe grupy, które losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

2. Nauczyciel poleca, aby uczniowie na podstawie zebranych informacji opracowali w parach mapy myśli, pierwsza ma dotyczyć haseł związanych z renesansem, druga – z barokiem. Po określonym przez prowadzącego czasie jedna z par uczniowskich prezentuje swoją pracę. Pozostali uczniowie mogą ją uzupełniać dodatkowymi informacjami, jeśli uznają, że ich zabrakło.

3. Praca z multimedium („Film edukacyjny”). Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika multimedium zawarte w sekcji „Film edukacyjny”. Uczniowie odczytują polecenie 1 (opisują, w jaki sposób ewoluowało zainteresowanie człowieka naturą i jej prawidłami) i wykonują je w parach. Następnie dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy. W podobny sposób wykonują polecenia 2 i 3.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie indywidualnie rozwiązują ćwiczenia 1–4 na czas (np. muszą zdążyć w ciągu 5 minut), wskazując różnice między światopoglądem renesansowym a barokowym. Nauczyciel na platformie śledzi postępy uczestników zajęć. Osoba, która poprawnie rozwiąże zadania jako pierwsza, wygrywa, a nauczyciel może nagrodzić uczniów ocenami za aktywność.

5. Nauczyciel wyświetla treść ćwiczeń 5–6, uczniowie rozwiązują je wspólnie na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli? Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów w grupach.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 7 i 8.

Materiały pomocnicze:

Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011‑2019.

Wielka historia świata. Tomy 1‑12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności); Świat Książki 2004‑2006.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z sekcją „Film edukacyjny”, aby przygotować się do późniejszej pracy. Wówczas przygotowują odpowiedzi do poleceń w domu, a przedstawiają je w trakcie fazy realizacyjnej, np. na ochotnika.