Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Lewandowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Powinności poety. Na wsi Józefa Czechowicza i Kołysanka Czesława Miłosza
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne. Uczeń:
dokonuje analizy porównawczej wierszy Józefa Czechowicza Na wsi i Czesława Miłosza Kołysanka,
interpretuje wiersze Czechowicza i Miłosza w kontekście historycznym i historycznoliterackim,
wskazuje różnice w określaniu roli poezji przez obu autorów.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem e‑podręcznika;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
drzewo decyzyjne.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Powinności poety. Na wsi Józefa Czechowicza i Kołysanka Czesława Miłosza”. Następnie prosi uczniów o zapoznanie się z utworami poetyckimi zamieszczonymi w e‑materiale: Na wsi i Kołysanka. Uczniowie powinni je przeczytać i przygotować się do omówienia: przygotować wstępne informacje, które pozwolą umiejscowić teksty w kontekście biograficznym i/lub historycznoliterackim.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel prosi uczniów o szybkie skojarzenia z tytułami przeczytanych w domu wierszy. Jedna z osób notuje skojarzenia na tablicy w formie mapy myśli: dwóch zachodzących na siebie okręgów. W części wspólnej okręgów notowane będą skojarzenia łączące oba tytuły. Ta notatka przyda się później, gdy uczniowie będą określali nastrój panujący w utworach.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel prosi chętne lub wybrane osoby o odczytanie wierszy Czechowicza i Miłosza. Może także wykorzystać nagranie zamieszczone w e‑materiale. Prosi uczestników zajęć o podzielenie się pierwszymi wrażeniami po wysłuchaniu utworów. Następnie pyta, jaki jest, zdaniem uczniów, powód zestawienia obu tekstów i omawiania och podczas jednej lekcji.
Nauczyciel podaje temat i określa cele lekcji, w tym najważniejszy: dokonanie analizy porównawczej i interpretacji wierszy Czechowicza i Miłosza.
Nauczyciel poleca, by uczniowie, indywidualnie, wysłuchali audiobooka i wykonali towarzyszące mu polecenia 1 i 2. Później weryfikuje poprawność odpowiedzi udzielonych przez uczniów.
Uczestnicy zajęć wspólnie z nauczycielem oglądają prezentację multimedialną, notując informacje, które uznają za przydatne do interpretacji wierszy. Następnie dzielą się na zespoły 4‑osobowe i pracując metodą drzewa decyzyjnego, rozważają problem: Czy poezja ma moc ocalania? Po upływie ustalonego czasu nauczyciel prosi przedstawicieli kilku grup o zaprezentowanie wniosków z ich pracy.
Faza podsumowująca:
W dyskusji podsumowującej nauczyciel może zadać następujące pytania: jak w różnych epokach twórcy rozumieli rolę poezji? Czy któraś z tych idei wydaje się wam bliska przekonaniom Czesława Miłosza lub Józefa Czechowicza?
Praca domowa:
Jako zadanie domowe uczniowie wykonują polecenie 1 towarzyszące prezentacji multimedialnej.
Materiały pomocnicze:
Anna Pilch, Hermeneutyka jako metoda interpretowania tekstów poetyckich, w: Polonista w szkole, pod red. Anny Janus‑Sitarz, Kraków 2004.
Bożena Chrząstowska, Autor - dzieło - poetyka. Problemy interpretacji w szkole, w: Metodyka literatury, tom 2, wybór i oprac. J. Pachecka, A. Piątkowska, K. Sałkiewicz, Warszawa 2002.
Anna Mazurek, Czesław Miłosz i Józef Czechowicz – przyjaźń z Lublinem w tle, „Akcent” 2006, nr 1.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Audiobook” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.