Autor: Krzysztof Kowaluk

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Czym jest prawo?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

V. Prawo w Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń:

1) wyjaśnia, czym różnią się normy prawne od innych typów norm; wymienia podstawowe zasady prawa (prawo nie działa wstecz, domniemanie niewinności, nie ma winy bez prawa, nieznajomość prawa szkodzi) i wyjaśnia konsekwencje ich łamania.

Zakres rozszerzony

XI. System prawa w Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń:

1) rozróżnia źródła, z których wywodzą się normy w różnych systemach prawnych (prawo: zwyczajowe, precedensowe, religijne, pozytywne).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, czym jest prawo;

• opisuje różnice między prawem stanowionym a prawem naturalnym;

• analizuje funkcje prawa.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Przed zajęciami

1. Uczniowie zapoznają się z e‑materiałem, by mogli efektywnie korzystać z lekcji.

2. Wybrane osoby w parach przygotowują w domu prezentacje:

• dotyczącą koncepcji prawa naturalnego: według Johna Locke'a i Tomasza z Akwinu, materiałem źródłowym mogą być stosowne rozdziały z książki Stanisława Filipowicza Historia myśli polityczno‑prawnej oraz Historia filozofii politycznej, pod red. Leo Straussa i Josepha Cropseya.

• na temat koncepcji pozytywizmu prawniczego, materiałem źródłowym mogą być stosowne rozdziały z książki Stanisława Filipowicza Historia myśli polityczno‑prawnej oraz Huberta Izdebskiego Historia myśli politycznej i prawnej.

Faza wstępna:

1. Krótka dyskusja w formacie burzy mózgów na temat: „Czy prawo może być niesprawiedliwe?”. Należy zwrócić uwagę na niejednoznaczność pojęcia sprawiedliwość.

2. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

Faza realizacyjna

1. Dwoje uczniów przedstawia prezentację na temat koncepcji prawa naturalnego – u św. Tomasza z Akwinu oraz u Johna Locke’a.

2. Dwoje uczniów przedstawia prezentację na temat koncepcji pozytywizmu prawniczego.

3. Po zakończeniu wystąpień pozostali uczniowie mogą zadawać prelegentom pytania.

4. Nauczyciel uzupełnia prezentacje, zwracając uwagę na pluralizm wizji prawa naturalnego oraz na zalety i wady stosowania każdej z tych doktryn (prawnonaturalnej oraz pozytywistycznej) w praktyce prawodawczej.

Faza podsumowująca

1. Krótka dyskusję podsumowującą w formacie burzy mózgów: „Która z doktryn jest bardziej przekonująca – prawnonaturalna czy pozytywistyczna?”.

2. Uczniowie wykonują ćwiczenia 5–8 z sekcji „Sprawdź się”. Wspólne omówienie odpowiedzi.

3. Wspólne uzupełnienie mapy myśli dotyczącej realizacji funkcji prawa.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćwiczenia 1–4 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Stanisław Filipowicz, Historia myśli polityczno‑prawnej, Gdańsk 2001.

Historia filozofii politycznej, praca zbiorowa pod red. Leo Straussa i Josepha Cropseya, Warszawa 2012.

Hubert Izdebski, Historia myśli politycznej i prawnej, Warszawa 2001.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Mapa myśli może zostać wykorzystana przez uczniów indywidualnie lub podczas zajęć w charakterze podsumowania.